پس اگر آنان هم به آنچه شما به آن ایمان آورده اید، ایمان آورند [که ایمان به قرآن و به پیامبر است] مسلماً هدایت یافته اند، و اگر روى برتابند جز این نیست که در ستیز و دشمنىاند؛ پس به زودى خدا شرّ آنان را [به کشته شدن یا آوارگى از خانه و کاشانه] دفع خواهد کرد؛ و او شنوا و داناست. (۱۳۷) [به یهود و نصارى بگویید:] رنگ خدا را [که اسلام است، انتخاب کنید] و چه کسى رنگش نیکوتر از رنگ خداست؟ و ما فقط پرستش کنندگان اوییم. (۱۳۸) بگو: آیا درباره خدا با ما بحث و گفتگو مىکنید؟ با آنکه او پروردگار ما و پروردگار شماست؛ و کردارهاى ما از آنِ ما، و کردارهاى شما از آن شماست، و ما براى او اخلاص مىورزیم. (۱۳۹)
تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۱۳۹
اصل مسئولیت پذیرى ، و ادعاهاى واهى اهل کتاب در مورد خدا و پیامبران
پس اگر آنان هم به آنچه شما به آن ایمان آورده اید، ایمان آورند [که ایمان به قرآن و به پیامبر است] مسلماً هدایت یافته اند، و اگر روى برتابند جز این نیست که در ستیز و دشمنىاند؛ پس به زودى خدا شرّ آنان را [به کشته شدن یا آوارگى از خانه و کاشانه] دفع خواهد کرد؛ و او شنوا و داناست. (۱۳۷) [به یهود و نصارى بگویید:] رنگ خدا را [که اسلام است، انتخاب کنید] و چه کسى رنگش نیکوتر از رنگ خداست؟ و ما فقط پرستش کنندگان اوییم. (۱۳۸) بگو: آیا درباره خدا با ما بحث و گفتگو مىکنید؟ با آنکه او پروردگار ما و پروردگار شماست؛ و کردارهاى ما از آنِ ما، و کردارهاى شما از آن شماست، و ما براى او اخلاص مىورزیم. (۱۳۹)
مرحوم علامه طباطبایی در کتاب المیزان ،در ذیل بحث حنیف و حنیفیت حضرت ابراهیم نکته ای را فرموده اند که بنده اول این نکته را بیان می کنم که ایشان بحث روایی آن را مطرح کرده اند .
معنای حنیف در کلام امام صادق(ع)
مرحوم علامه طباطبایی می فرمایند:« در تفسیر عیاشی در ذیل آیه « قُلْ بَلْ مِلَّهَ إِبْراهِیمَ حَنِیفاً»۱ روایاتی وارد شده از حضرت صادق آل محمد (صلوات الله علیهم اجمعین) که ایشان فرمودند : مراد از حنیفیت ، حنیف بودن حضرت ابراهیم نسبت به اسلام است .۲
معنای حنیف در کلام امام باقر(ع)
روایت بعدی را از حضرت باقر آل محمد(صلوات الله علیهم اجمعین) نقل می کنند که ایشان فرمودند : حنیفیت کلمه جامعی می باشد که همه چیز را شامل می شود و چیزی را فروگذار نمی کند ،حتی در کوتاه ترین و کوچک ترین حکم های جزئی ظاهری مانند کوتاه کردن شارع ، گرفتن ناخن و ختنه کردن که همه ی این موارد را از حنیفیت می دانند .۳
احکام ظاهری حنیفیت
در تفسیر قمی هم وارد شده که حنیفیت حضرت ابراهیم(علیه السلام) را خداوند نازل فرمودند که از نظر ظاهری ده حکم بر آن بیان فرموده اند : پنج حکم از آن مربوط به بالا تنه انسان و پنج حکم دیگر مربوط به پایین تنه انسان است .
پنج حکم مربوط به بالاتنه انسان
پنج حکمی که برای بالا تنه انسان می باشد ، عبارت است از: کوتاه کردن شارب ها ، نتراشیدن ریش ها ، اصلاح سر و صورت که باید آنها را مرتب کند ، مسواک زدن و تخلی کردن .
پنج حکم مربوط به پایین تنه انسان
پنج حکمی که شامل پایین تنه بدن انسان می باشد ، عبارت است از : از بین بردن موهای زائد بدن ، ختنه کردن ، کوتاه کردن ناخن، سریع انجام دادن غسل جنابت ، طهارت با آب و طهارت مائیه .
مصادیق خطاب آیه
در کتاب شریف کافی و تفسیر عیاشی از امام باقر علیه السلام نقل شده که ایشان در ذیل آیه «قُولُوا آمَنَّا»۴ می فرماید:«این آیه خطاب به پنج تن آل محمد و اهل بیت علیهم السلام می باشد .» که حکم اهل بیت جاری می باشد که میگویند مصداق مبرز اهل بیت علیهم السلام هستند اما منافاتی ندارد که این حکم بر همه و عمومیت برای کل جامعه ، مردم و مسلمانان داشته باشد.
تفسیر کلمه «مُخْلِصُونَ»
در آیه :« قُلْ أَ تُحَاجُّونَنا فِی اللَّـهِ وَ هُوَ رَبُّنا وَ رَبُّکُمْ وَ لَنا أَعْمالُنا وَ لَکُمْ أَعْمالُکُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُخْلِصُونَ»۵ که توضیحات لازم را پیرامون این آیه عرض کردیم ، آنچه که در این آیه برای ما باید مورد توجه قرار گیرد کلمه «مُخْلِصُونَ» می باشد .
اخلاص به معنای پاک سازی اعمال
کلمه مخلص یعنی ما به دنبال پاکسازی اعمال و آنچه که هستیم را نسبت به ذات احدیت داشته باشیم ،یعنی آنها را پاکسازی و خالص کنیم آنچه را که انجام می دهیم فقط برای ذات احدیت و ناخالصی در آن نباشد ،همان مطلبی که در جلسه قبل عرض کردیم طلای ۲۴ عیار اگر چیزی در آن مخلوط نباشد به آن طلای خالص گویند .
عاقبت خلوص در اعمال
اگر کسی بتواند این کار را انجام دهد و درون خودش را از ما سوی الله خالص کند ،آنچه که مسلم می باشد ذکر و یاد خداوند همیشه توجه به او می دهد که این نکته قابل توجهی می باشد .
آنچه که مسلم می باشد در این آیه جمله «أَمْ تَقُولُونَ» کلمه «أَمْ» معادل همزه استفهامیه می باشد چون در آیه قبلی خداوند متعال فرمود :«قُلْ أَ تُحَاجُّونَنا» یعنی «أ أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطَ کانُوا هُوداً» یا اینکه بگویید اصلا این انبیاء «حضرت ابراهیم ،اسماعیل ،اسحاق ،یعقوب و نوادگان حضرت یعقوبی که پیامبر شدند «کانُوا هُوداً» چون باید یهودی شوید تا بتوانید بگویید من موحد هستم به همین جهت می فرماید این حضرات یهودی یا نصرانی بودند .
استفهام خداوند از اهل کتاب
خداوند متعال می فرماید:«قُلْ أَ أَنْتُمْ أَعْلَمُ أَمِ اللَّهُ» یعنی بگو ای پیامبر شما بهتر می دانید یا خداوند بهتر می داند و عالم تر است ؟! « وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ کَتَمَ شَهادَهً» و چه کسی است ظالم تر و ستمکار تر از کسانی که شهادت را کتمان می کنند و «عِنْدَهُ مِنَ اللَّـهِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ» و هیچ زمانی خداوند غافل از آنچه که شما انجام می دهید نیست .
کلام مرحوم طیب پیرامون کلمه (أو)
توضیح این مطلب در تفسیر اطیب البیان مرحوم طیب اصفهانی نکاتی را فرموده اند که کلمه «أَوْ» را در این آیه بیان می کند در جمله «هُوداً أَوْ نَصارى» چون بنی اسرائیل دو طایفه داشته اند ؛طایفه یهود و نصاری، یعنی پیروان موسی و پیروان حضرت عیسی (علی نبینا و آله علیه السلام)
رد قول باطل یهود و نصاری
پیامبران بعد از حضرت موسی و عیسی ،دین آنها مبتنی بر دین حضرت ابراهیم می باشد که قبل از حضرت موسی و بنی اسرائیل و حضرت عیسی بوده، لذا حضرت ابراهیم که قبل از این حضرات بوده اند پدربزرگ همه ی این پیامبران محسوب می شوند یعنی پدر بزرگ یعقوب ، پدر اسحاق و پدر حضرت اسماعیل به همین جهت می فرماید آن طوری که یهود و نصاری می گویند مستلزم این مطلب بوده که ما بگوییم حضرت ابراهیم هم یهودی بوده است که در واقع استفهام انکاری در آیه می باشد که چنین چیزی نبوده است .
فاصله زمانی حضرت ابراهیم
چون حضرت ابراهیم قبل از یهود و نصاری بوده اند و حتی حضرت عیسی بعد از بنی اسرائیل مبعوث می شود به عنوان پیامبری که همه انتظار او را می کشیدند و ظاهرا ۴۸۰ سال طول کشیده تا اسلام ظهور نماید ،یعنی نزدیک ترین پیامبر به ما از نظر زمانی حضرت عیسی است .
خاطره ای از شیخ مهدی مظاهری
به یاد دارم در سال ۱۳۷۵ آقای شیخ مهدی مظاهری را به دارالقرآن برای افتتاحیه بردم که به تازگی آیت الله مظاهری به اصفهان تشریف آورده بودند ،بعد از جلسه افتتاحیه به منزل اخوی خود رفتیم که همگی ناهار میل کنیم و ایشان به بنده گفتند از اینجا تعریف کنید که چگونه بوده است .
سخن قابل تأمل آقای مظاهری
ما شروع کردیم به تعریف کردن که قبلا اینجا چگونه بوده و جلسات قرآن قبل از انقلاب به چه صورتی بوده و بعد از انقلاب نیز به چه صورتی بوده است ،خوب که تعریف کردم به دل آقای شیخ مهدی مظاهری چسبید بعد ایشان به شوخی گفتند من فکر می کنم شما از پدر خود هم بزرگتر هستید .
دور باطل قول یهود
لذا خداوند متعال در این آیه نیز می فرماید :«أَمْ تَقُولُونَ إِنَّ إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطَ کانُوا هُوداً أَوْ نَصارى» ۷ پس معلوم می باشد که نوادگان آنها هم اینگونه عمل کرده اند که پدربزرگ های آنها هم پیرو نوادگان بوده اند !
قول باطل و تعجب برانگیز یهودیان
حضرت ابراهیم(علیه السلام) پیامبری اولوالعزم بوده که پدربزرگ همه بنی اسرائیل محسوب می شوند ،یهودی بوده است ؟! اینکه شما می گویید که حضرت ابراهیم ،اسماعیل،اسحاق،یعقوب ، اسباط و نوادگان آنها «کانُوا هُوداً» یهودی یا نصرانی بوده اند ؟!
جواب خداوند به سخن اهل کتاب
در آیات قبلی نیز خداوند متعال می فرماید:«قُولُوا آمَنَّا بِاللَّـهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ ما أُوتِیَ مُوسى وَ عِیسى وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ»۸ که این آیه در جواب آیه قبل بود که خداوند تبارک و تعالی فرموده نصرانی ها و یهودی ها چه سخنی می گویند ؟! میگویند :«وَ قالُوا کُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى تَهْتَدُوا» ۹ اگر میخواهید هدایت شوید دو راه بیشتر ندارید! یا باید یهودی و یا باید نصرانی شوید ! جواب می‌دهند که :« قُلْ بَلْ مِلَّهَ إِبْراهِیمَ حَنِیفاً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ»
شریعت واحد پیامبران الهی
بنابراین در این آیات خداوند مطلبی را بیان می کند که همه ی ما بیدار باشیم که اینطور نیست که شما فکر می کنید و می‌پندارید ،جناب یهود و نصرانی اینطور که فکر می کنید نیست ! بلکه حضرت ابراهیم و همه انبیاء بر دین اسلام بوده اند و «لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ» یعنی هیچ فرقی بین آنها وجود نداشته و همه انها بر یک شریعت بوده اند .
یکی بودن دین آدم تا خاتم
حضرت ابراهیم ( علیه السلام) و انبیاء بعد از ایشان تابع شریعت موسی و عیسی بوده باشند یعنی چه ؟! همه ی این انبیاء تابع یک دین بوده اند و یک دین از زمان حضرت آدم (علی نبینا و آله و علیه السلام) شروع می شود و تا زمان حضرت خاتم تکمیل می شود و به کمال می رسد ،دین کاملی می شود که مورد رضایت حضرت حق قرار میگیرد به جهت اینکه خداوند تبارک و تعالی نعمت خود را بر ملل و مردم تمام می کند که فقط دین اسلام است .
ظهور پیامبر خاتم در تورات و انجیل
به همین جهت تورات و انجیل واقعی و دین حضرت موسی و عیسی به آنچه که واقع بوده همان دین اسلام بوده ، لذا در این کتب هم دستور دارند و تصریح شده که بلافاصله بعد از اینکه پیامبر خاتم ظهور کردند همگی به ایشان ایمان بیاورند .
تحریف تورات و انجیل
اما آن تورات و انجیل هایی که الان در دست آنها می باشد ، مشحون به بت پرستی ،مطالب شرک آمیز و تثلیث و .. است ، لذا مسلما آنها را ما قبول نداریم ،بلکه توراتی را قبول داریم که من الله است و «ما انزل من قبلکم» یعنی آن چیزی که نازل شده و نه آن چیزی که مورد تحریف واقع شده است.
