و [یاد کنید] هنگامى که ما این خانه [کعبه] را براى همه مردم محل گردهمایى و جاى امن وامان قرار دادیم، و [فرمان دادیم:] از مقام ابراهیم جایگاهى براى نماز انتخاب کنید. و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که: خانهام را براى طواف کنندگان و اعتکافکنندگان و رکوع کنندگان وسجدهگذاران [از هر آلودگى ظاهرى و باطنى] پاکیزه کنید. (۱۲۵) و [یاد کنید] آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا! این [مکان] را شهرى امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آوردهاند از هر نوع میوه و محصول روزى بخش. خدا فرمود: [دعایت را درباره مؤمنان اجابت کردم، ولى] هر که کفر ورزد بهره اندکى به او خواهم داد، سپس او را به عذاب آتش مىکشانم و آن بد بازگشت گاهى است. (۱۲۶) و [یاد کنید] زمانى که ابراهیم و اسماعیل پایههاى خانه کعبه را بالا مىبردند [و به پیشگاه حق مىگفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا و دانایى، (۱۲۷) پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتى که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور! و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر، که تو توبهپذیر و مهربانى! (۱۲۸) پروردگارا! در میان آنها پیامبرى از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمى (و بر این کار، قادرى)!» (۱۲۹)
تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۱۲۸
دعاهاى پرمحتواى ابراهیم و اسماعیل علیهما السلام در مورد خود و دودمانشان
و [یاد کنید] هنگامى که ما این خانه [کعبه] را براى همه مردم محل گردهمایى و جاى امن وامان قرار دادیم، و [فرمان دادیم:] از مقام ابراهیم جایگاهى براى نماز انتخاب کنید. و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که: خانهام را براى طواف کنندگان و اعتکافکنندگان و رکوع کنندگان وسجدهگذاران [از هر آلودگى ظاهرى و باطنى] پاکیزه کنید. (۱۲۵) و [یاد کنید] آن گاه که ابراهیم گفت: پروردگارا! این [مکان] را شهرى امن قرار ده و اهلش را آنان که به خدا و روز قیامت ایمان آوردهاند از هر نوع میوه و محصول روزى بخش. خدا فرمود: [دعایت را درباره مؤمنان اجابت کردم، ولى] هر که کفر ورزد بهره اندکى به او خواهم داد، سپس او را به عذاب آتش مىکشانم و آن بد بازگشت گاهى است. (۱۲۶) و [یاد کنید] زمانى که ابراهیم و اسماعیل پایههاى خانه کعبه را بالا مىبردند [و به پیشگاه حق مىگفتند:] پروردگارا! [این عمل را] از ما بپذیر که تو شنوا و دانایى، (۱۲۷) پروردگارا! ما را تسلیم فرمان خود قرار ده! و از دودمان ما، امتى که تسلیم فرمانت باشند، به وجود آور! و طرز عبادتمان را به ما نشان ده و توبه ما را بپذیر، که تو توبهپذیر و مهربانى! (۱۲۸) پروردگارا! در میان آنها پیامبرى از خودشان برانگیز، تا آیات تو را بر آنان بخواند، و آنها را کتاب و حکمت بیاموزد، و پاکیزه کند؛ زیرا تو توانا و حکیمى (و بر این کار، قادرى)!» (۱۲۹)
نکتهای که بنده در اینجا دوباره تکرار میکنم، بحث مسلمانی است که از نظر معنایی و واقعی، معنای بسیار بلندی دارد درحالیکه در ذهن ما آنچه که تبادر دارد یعنی هر اشهد ان لا اله الا الله ، گویی مسلمان است درصورتیکه اینطور نیست ، حضرت ابراهیم علیه السلام با آن مقاماتی که طی کرده و به مقام بندگی واقعی و خلیت حضرت حق رسیده و خیلی الرحمن میشود، این مورد نکته بسیار مهمی است.
مراحل زندگی حضرت ابراهیم
در این آیه گفته میشود«رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَیْنِ» اما بعد از تمام مسائلی که طی شدهاند، بحث بابل و در آتش انداختن حضرت ابراهیم، همه اینها طی شده یا شکستن بتها به اتمام رسیده، سپس قصه حضرت ساره و هاجر را طی نموده و در نهایت به این رسیده که خانه خدا را ارتفاع دهد؛ اکنون دعا میکند چرا که اسماعیل بالغ شده پس برای خودش و اسماعیل دعا مینماید که “ما را مسلمان قرار بده”
معنای کلمه مسلم و اهمیت آن
مسلم بودن حضرت ابراهیم و اسماعیل دلیل و داعی بر این دارد و حتی بهتر است بگوییم بر این دلالت دارد که استعنال کردن کلمه مسلم و مسلمان در این آیه و خواستن و تشریع خواهی و اعتبار جویی حضرت ابراهیم از حضرت جل و أعلی که او و فرزندش را مسلم قرار بدهد، این مشخص است که کلمه مسلم به این معناهایی که ما بیان میکنیم و به ذهن ما خطور میکند، نیست و معنا بسیار مهمتر از این ماجرا می باشد و اگر ما مقام تسلیم را داشته باشیم، ابتدا به مسلم شدن میرسیم که همان مقام اسلام میباشد.
اهمیت مقام اسلام
مقام اسلام برای انسان مقام بالاتری می باشد ، وقتی تسلیم حضرت حق شدید میتوانید تسلیم پرور شوید یعنی کاری میکنید و مومنی هستید که دیگران را به اسلام میکشانید ، لذا اینجا معلوم است اینکه از خدا درخواست میکند که ما را مسلمان قرار بده، نه اینکه در مقام تسلیم باشد بلکه بالاتر از آن است.
شرح مقام اسلام و مسلم
در واقع به این معنی می باشد که ما در مقامی باشیم که تسلیم پرور شویم تا دیگران را به اسلام و تسلیم تو بکشانیم همانطوری که در کلمات دیگری مانند مفلح داشتیم و عرض کردیم فلاح ساز و رستگارساز یا مومن ایمان ساز، اینجا هم اسلام ساز میباشد یعنی مقامی را میخواهد که دیگران را به سمت و سوی خدا تسلیم کند.
تسلیمسازی حضرت ابراهیم و ذریه او
وی میخواهد که تسلیم ساز بندگان به ذات احدیت باشد. پس از آن فقط برای خود یا اسماعیل دعا نمیکند بلکه«وَ مِنْ ذُرِّیَّتِنا» از برخی ذریه من نیز«أُمَّهً مُسْلِمَهً لَکَ» آن هم «لَکَ» یعنی فقط مسلمان خودت ، حرف لام آمده تا حصر را تاکید کند؛ خطاب مفرد که حضرت جل و علی باشد، اختصاص دارد .
مقام امامت حضرت ابراهیم
لذا این نکته، بسیار نکته مهم و قابل تامل است که حضرت ابراهیم بعد از طی کردن مقاماتی که عرض کردیم که به امامت هم رسید یعنی مقام پنجم را هم از خدا خواست و به او داده شد.
تبادر مسلمانی در ذهن
بعد از دعای امامت درخواست کرد که ما را مسلم قرار بده، معمولا در ذهن ما چیزی متبادر است، مسلمان بودن است که کمترین رتبه را در دین دارد.
