۞ امام علی (ع) می فرماید:
امام صادق عليه السلام فرمود: مسلمان برادر مسلمان اسـت بـه او ظلم نمى كند و وی را خوار نمى سازد و غیبت وی را نمى كند و وی را فریب نمى دهد و محروم نمى كند. ‌وسائل الشيعه 8: 597 ‌

موقعیت شما : صفحه اصلی » تفسیر آیات 81 تا 90
  • شناسه : 5358
  • 29 آوریل 2023 - 17:49
  • 126 بازدید
  • ارسال توسط :
  • نویسنده : تفسیر رضوان
  • منبع : حوزه علمیه اصفهان
آیه۸۹| اسلام وتناقض عقیده وعمل یهودیان
آیه 89 | تناقض عقيده و عمل يهوديان در مورد پيامبر

آیه۸۹| اسلام وتناقض عقیده وعمل یهودیان

تفسیر سوره مبارکه بقره آیه  ۸۹ جلسه ۱ حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی ۱ جلسه تفسیر آیه هشتادو نهم بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏   وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَى الْکِتابَ وَ قَفَّیْنا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَ آتَیْنا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَ فَکُلَّما جاءَکُمْ رَسُولٌ بِما لا تَهْوى‏ أَنْفُسُکُمُ […]

تفسیر سوره مبارکه بقره آیه  ۸۹ جلسه ۱

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

۱ جلسه تفسیر آیه هشتادو نهم

http://bayanbox.ir/view/7348000871258179768/hadith-line.png

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

  وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَى الْکِتابَ وَ قَفَّیْنا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَ آتَیْنا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَ فَکُلَّما جاءَکُمْ رَسُولٌ بِما لا تَهْوى‏ أَنْفُسُکُمُ اسْتَکْبَرْتُمْ فَفَریقاً کَذَّبْتُمْ وَ فَریقاً تَقْتُلُونَ (۸۷)   وَ قالُوا قُلُوبُنا غُلْفٌ بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِکُفْرِهِمْ فَقَلیلاً ما یُؤْمِنُون‏ (۸۸)  وَ لَمَّا جاءَهُمْ کِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ وَ کانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الْکافِرِین‏ (۸۹)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 و یقیناً ما به موسى کتاب دادیم و پس از او پیامبرانى به دنبال هم فرستادیم، و به عیسى بن مریم دلایل روشن و آشکار عطا نمودیم، و او را به وسیله روح القدس توانایى بخشیدیم؛ پس چرا هرگاه پیامبرى آیین و احکامى که مطابق هوا و هوستان نبود براى شما آورد، سرکشى کردید؟ پس [نبوّتِ‏] گروهى را تکذیب نمودید وگروهى را مى‏کشتید. (۸۷) و گفتند: دل‏هاى ما در غلاف و پوشش است [به این علتْ کلام تو را نمى ‏فهمیم، ولى چنین نیست که مى ‏گویند] بلکه خدا به سبب کفرشان آنان را از رحمتش دور کرده [در نتیجه از پذیرفتن اسلام خوددارى مى‏کنند] پس اندکى ایمان مى‏آورند. (۸۸) و هنگامى که براى آنان از سوى خدا کتابى [چون قرآن‏] آمد که تصدیق کننده توراتى است که با آنان است، و همواره پیش از نزولش به خودشان [در سایه ایمان به آن‏] مژده پیروزى بر کافران مى‏دادند، پس [با این وصف‏] زمانى که قرآن [که پیش از نزولش آن را با پیشگویى تورات مى‏شناختند] نزد آنان آمد، به آن کافر شدند؛ پس لعنت خدا بر کافران باد. (۸۹)

http://bayanbox.ir/view/5122040553263843431/poster4.jpg

تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۸۹

حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ یدالله رضوانی

http://bayanbox.ir/view/7348000871258179768/hadith-line.png

«أَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنَ الشَّیْطَانِ اللَّعینِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم‏ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ وَ صَلَّی اللهُ عَلَی سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرینَ وَ اللَّعنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی أعْدائِهِمْ مِنَ الآنِ إلِی قِیامِ یَومِ الدِّینِ».

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

  وَ لَقَدْ آتَیْنا مُوسَى الْکِتابَ وَ قَفَّیْنا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ وَ آتَیْنا عیسَى ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّناتِ وَ أَیَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ أَ فَکُلَّما جاءَکُمْ رَسُولٌ بِما لا تَهْوى‏ أَنْفُسُکُمُ اسْتَکْبَرْتُمْ فَفَریقاً کَذَّبْتُمْ وَ فَریقاً تَقْتُلُونَ (۸۷)   وَ قالُوا قُلُوبُنا غُلْفٌ بَلْ لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِکُفْرِهِمْ فَقَلیلاً ما یُؤْمِنُون‏ (۸۸)  وَ لَمَّا جاءَهُمْ کِتابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُمْ وَ کانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جاءَهُمْ ما عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ فَلَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الْکافِرِین‏ (۸۹)

به نام خداوند بخشنده بخشایشگر

 و یقیناً ما به موسى کتاب دادیم و پس از او پیامبرانى به دنبال هم فرستادیم، و به عیسى بن مریم دلایل روشن و آشکار عطا نمودیم، و او را به وسیله روح القدس توانایى بخشیدیم؛ پس چرا هرگاه پیامبرى آیین و احکامى که مطابق هوا و هوستان نبود براى شما آورد، سرکشى کردید؟ پس [نبوّتِ‏] گروهى را تکذیب نمودید وگروهى را مى‏کشتید. (۸۷) و گفتند: دل‏هاى ما در غلاف و پوشش است [به این علتْ کلام تو را نمى ‏فهمیم، ولى چنین نیست که مى ‏گویند] بلکه خدا به سبب کفرشان آنان را از رحمتش دور کرده [در نتیجه از پذیرفتن اسلام خوددارى مى‏کنند] پس اندکى ایمان مى‏آورند. (۸۸) و هنگامى که براى آنان از سوى خدا کتابى [چون قرآن‏] آمد که تصدیق کننده توراتى است که با آنان است، و همواره پیش از نزولش به خودشان [در سایه ایمان به آن‏] مژده پیروزى بر کافران مى‏دادند، پس [با این وصف‏] زمانى که قرآن [که پیش از نزولش آن را با پیشگویى تورات مى‏شناختند] نزد آنان آمد، به آن کافر شدند؛ پس لعنت خدا بر کافران باد. (۸۹)

وَلَمَّا جَآءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ وَکَانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَمَّا جَآءَهُمْ مَا عَرَفُوا کَفَرُوا بِهِ ۚ فَلَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الْکَافِرِینَ ۱

 ایمان عده کمی از بنی اسرائیل

قصه معاهده ها و پیمان هایی است که بنی اسرائیل با خداوند و پیامبران خود بستند  در ذیل آیه هشتاد و هشت فرمودند :« فَقَلِیلًا مَا یُؤْمِنُونَ»۲ اینها ایمان نمی آورند و خیلی کم می شود که ایمان بیاورند و بالاخره از آنچه پیمان بسته بودند سرپیچی کردند .

ویژگی های قرآن کریم

لذا در این آیه هم می فرماید :«وَلَمَّا جَآءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»۳ وقتی قرآن را فرستادیم برای آنها و آمد ، آن هم «مِنْ عِنْدِ اللَّهِ» از نزد خداوند که چند خصوصیت داشت این کتاب اول اینکه «مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ»۴ یعنی تصدیق کننده انچه که در تورات و انجیل گفته شده بود می باشد و منظور از انچه که در تورات و انجیل می باشد ، ایمان آوردن  به پیامبر خاتم است توسط قوم بنی اسرائیل که انها باید ایمان می اوردند .

بنی اسرائیل و گشایش در امور

 یک صفت دیگر که انها داشتند این بود که «وَکَانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا» ۵ که آنها دائم به دنبال این بودند که یک فتحی را و گشایش برای انان ایجاد شود و به دنبال افتتاح و فتح بودند و به دنبال رسیدن به پیامبر بودند که برای انها گشایشی شود بر علیه کسانی که «کَفَرُوا» کافر بودند .

لعنت خداوند نسبت به بنی اسرائیل

لذا فرمود «فَلَمَّا جَآءَهُمْ مَا عَرَفُوا»۶ پس وقتی که برای آنها امد آن چیزی که خودشان معرفت ان را داشتند ، شناخت و معرفت داشتن که یک پیامبری که آخرین پیامبر و خاتم الانبیاء است و تکمیل کننده همه نبوت است خواهد امد و باید انها به ان ایمان اورند اما «کَفَرُوا بِهِ» انها به او کافر شدند  بنابراین «فَلَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الْکَافِرِینَ» ۷ پس لعنت خداوند بر ان کسانی که کفر ورزیدند و کافر شدند .

دستورات کتب آسمانی

نکاتی که در این آیه می باشد که مراد از «وَلَمَّا جَآءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»۸  قران مجید می باشد که از مسلمات می باشد که از طرف خداوند فرستاده شده و مقدمتا عرض کنیم که در دین حضرت مسیح به انها اعلام شده بود که پیامبر خاتمی خواهد امد و کتاب قران خواهد اورد و شما باید به آن ایمان آورید  و جزو دستورات کتاب های آسمانی آنها بود خصوصا تورات و انجیل .

مراد از کتاب و صفات کتاب

 لذا مراد از «کِتَابٌ»  قران کریم است و «مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ» ۹ صفتی دارد قران که کتاب های ان ها را تصدیق می کند لذا «لِمَا مَعَهُمْ» که فرمود آنچه که در تورات و انجیل می باشد را تصدیق می کند و تصدیق در برابر تکذیب است لذا یک زمانی میگویند اینها دروغ است و یک زمانی میگویند اینها درست است، لذا انچه که مسلم است «مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ»۱۰ یعنی تورات و انجیلی که در دست آنها بود مورد تصدیق قرار گرفت .

اشکال در تحریف کتب آسمانی

اشکالی پیش می آید و بحث تحریف کتابهای تورات و انجیل را بیان می کنند که میگویند تحریف شده اند ولی آنچه که مسلم است اینجا «لِمَا مَعَهُمْ» مراد کتاب و توراتی است که نزد آنها است و تحریف نشده لذا این بخش از آیه  تحریف شده ها را تصدیق نمی کند ولی اگر تاکید و بیان کرده بود که «جمیع ما عندهم» شاید این اشکال وارد می شد ولی «لِمَا مَعَهُمْ» یعنی آنچه که از تورات و انجیل واقعی که در دست آنها بوده است .

معنای تصاحبیت و مصاحبت

کلمه«مَعَهُمْ» همراه واقعی آنها بوده و وجه تصاحبیت است یعنی در مصاحبت آنها است ،بله حتی همان تورات و انجیل زمان نزول قرآن همراه آنها بود خالی از تحریف نبوده ولی کلی را مصداق است ،آنچه که بیشتر برای انها مورد نظر می باشد این بوده است که آنها برای ایمان آوردن به پیامبر خاتم در تورات و انجیل دستور داشته اند و آنچه که دستور داشته اند این بوده مسلما لذا «لِمَا مَعَهُمْ» این را کامل شامل می شود که آنها باید ایمان می آوردند و ایمان نیاوردند .

انتظار نصرت و گشایش بنی اسرائیل

«وَلَمَّا جَآءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ»۱۱ که اولا «مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ» ۱۲ تصدیق کننده آنچه که در دست آنها بود می باشد و همچنین «وَکَانُوا مِنْ قَبْلُ»۱۳ خود بنی اسرائیل به دنبال این بودند که «یَسْتَفْتِحُونَ عَلَى الَّذِینَ کَفَرُوا»۱۴  انتصار می طلبیدند به نصرت و فتح منتظر بودند لذا «یَسْتَفْتِحُونَ» باب استفعال می باشد یعنی به دنبال این بودند که برای انها گشایش و فتحی شود تا بتوانند به پیروزی برسند بر آن کسانی که  به یهود و بنی اسرائیل ایمان نیاورده بودند ، مثل کفاری که آنها را اذیت می کردند .

 کتمان حقیقت توسط بنی اسرائیل

و این صفت دوم آنها بود که « فَلَمَّا جَآءَهُمْ مَا عَرَفُوا» ۱۵ جالب اینجاست که به انچه که خودشان معرفت داشتند کفر ورزیدند  و آنچه را که می دانستند و معرفت آن را داشتند و به انها رسید کفر ورزیدند بنابراین این کفر ،کفر مسلم است و ملتمس بنی اسرائیل به کفر واقعی و لغوی ،یعنی حقیقت را پوشاندند و کتمان کردند،حقیقت چه بود ؟ حقیقت این بود که همه آنها از طرف کتاب های آسمانی در دست خودشان مثل تورات و انجیل مامور بودند که به آنچه که بر آنها خواهد آمد ؛ که قرآن بود و پیامبر خاتم آن را خواهد آورد ،ایمان بیاورند اما ایمان نیاوردند بلکه «کَفَرُوا» کفر ورزیدند .

علت کفر بنی اسرائیل

چرا کفر ورزیدند؟! سه علت بیان می شود برای اینکه آنها کفر ورزیدند  ؛ یعنی چرا یهود و بنی اسرائیل به نبوت پیامبر و قرآن ایمان نیاوردند اول چون بنی اسرائیل در سراسر دنیا بودند خصوصا سمت  شامات و فلسطین و بابل بودند اینها حرکت کردند برای ظهور خاتم انبیاء آمدند و دور مدینه استقرار پیدا کردند تا زمان ظهور خاتم الانبیاء برسد و بر این فکر، گمان و ظن بودند که پیامبر خاتم از خود بنی اسرائیل ظهور می کند .

هجرت بنی اسرائیل به مدینه

وقتی که بنی اسرائیل به مدینه آمدند  ،یک مقدار کفار مدینه آنها را هم اذیت می کردند برای اینکه آنها هجرت کرده بودند و مکان میخواستند و آمده بودند مستقر شوند که این حالت هجرت گرفتن بر علیه کفار می شود از نظر مالی و مکافات هایی که برای آنها درست می شود لذا کفار مخالفت می کردند با بنی اسرائیل اما استقامت کردند و ماندند به اینکه منتظر باشند بر فتح و گشایشی شود برای آنها به ظهور پیامبر خاتم از خودشان تا بتوانند بر مدینه مسلط شوند و از کفاری که آنجا بودند تقاص بگیرند و جبران مافات کنند .

بعثت پیامبر خاتم از اولاد اسماعیل

 اما نه تنها این مسئله برای  آنها حاصل نشد بلکه پیامبر خاتم  از کفار مکه و مدینه مبعوث شد ،در واقع قریش همگی بت پرست بودند لذا این باعث شد که نبی موعودی آنها به دنبالش بودند از خودشان نباشد و از اولاد حضرت اسماعیل باشد و حسد و عناد و عصبیت زیادی بر آنها چیره شد و آنها ایمان نیاوردند نه تنها ایمان نیاوردند بلکه شروع کردند به مبارزه کردن .

دومین علت کفر ورزیدن بنی اسرائیل

دومین دلیل آنها این بود که پیامبر خاتم که مبعوث می شود برای آنها جاه ،مقام و منصب به وجود می آید ولی دیدند پیامبر از قریش آمد و از آنها نبود لذا آنها از دستیابی به ریاست و جاه طلبی و از به دست آوردن مال و ذخایر دنیوی محروم شدند لذا مخالفت کردند و از این جهت زیر بار نبوت پیامبر خاتم نرفتند .

سبقت اعراب بر ایمان آوردن 

سومین دلیل آنها بر این بود که بعثت نبی موعود و خاتم انبیاء برای آنها به گونه ای می شود که انها قدرت پیدا می کنند و به واسطه آن قدرتی که پیدا می کنند بر مشرکین عرب را که دشمن سرسخت یهودیان بودند ،چیره می شوند و بر آنها پیروز می شوند ،اما همه ی اینها بر آب شد چون دیدند عرب های کافر و مشرک به ایمان آوردن سبقت گرفتند و آنها ایمان آوردند و از خودشان هم نبود .

تسلط اعراب بر بنی اسرائیل

لذا آنها مسلط شدند و برعکس شد ،یعنی عرب های مشرکی که سبقت گرفتند در ایمان به پیامبر خاتم ،آنها مسلط شدند و آنها یهودیان اطراف مدینه را انتقام گرفتند خصوصا پیرامون تعهداتی که باید به جا می آوردند و ذمه ای که اسلام برای آنها قرار داد و آنها عمل نکردند به همین جهت  یک قبلیه از آنها کلا سر زده شدند  و به هر حال مغلوب اعراب شدند و لذا از همین جهت شدت کفر آنها و عناد آنها و مقابله با اسلام و خاتم انبیاء بیشتر شد.

ترجمه تحت الفظی آیه

 لذا می فرمایند که:« وَلَمَّا جَآءَهُمْ کِتَابٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ» ۱۶ قران فرستاده شد و امد و «مِنْ عِنْدِ اللَّهِ» ۱۷ بود و «مُصَدِّقٌ لِمَا مَعَهُمْ»۱۸ بود و «وَکَانُوا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُونَ»۱۹  یعنی انها به دنبال این بودند که گشایشی برای انها ایجاد بشود اما وقتی برای انها کتاب آمد نه تنها به مقاصد ظاهری خودشان نرسیدند بلکه برعکس شد لذا «کَفَرُوا بِهِ» کفر ورزیدند .

جایگاه عرفان و معرفت

 نسبت به «مَا عَرَفُوا» «کَفَرُوا بِهِ» شدند نه اینکه « ماعلموا» بلکه «ماعرفوا» که یعنی عرفان داشتند و از دل ایمان داشتند و میدانستند لذا یعنی باور داشتند و عرفان نزدیک به یقین می باشد و عرفان و معرفت ما بین علم و ایقان است ،یعنی نزدیک به آنجایی است که کاملا باور وجودی آنها شود .

معرفت و عرفان نسبت به اسلام

 اما به جای اینکه انها به این مرحله برسند «کَفَرُوا بِهِ» همگی کفر ورزیدند لذا «کَفَرُوا» فعل ماضی است یعنی در آن تحقق است کفری که انها بر پا داشتند ، بر آن کفرشان مسلم و محققا ان کفر را در خودشان ایجاد کردند لذا «فَلَمَّا جَآءَهُمْ مَا عَرَفُوا»۲۰ آن چیزی که انها نسبت به ان عرفان داشتند و معرفت به آن داشتند «کَفَرُوا بِهِ» همگی مسلما و محققا بر ان کفر ورزیدند.

پیروی از پیامبران برای مطامع دنیوی

لذا فرمود «فَلَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الْکَافِرِینَ»۲۱ انها از اول کافر بودند و از اول دنبال خود حضرت موسی و عیسی و دیگر انبیاء بنی اسرائیل که در تبلیغ دین حضرت موسی علی نبینا و اله و علیه السلام بودند ،همان زمان هم کفر داشتند لذا «عَلَى الْکَافِرِینَ» می فرماید نه اینکه انها کافر شده اند بلکه همان وقت هم کافر بوده اند منتهی برای به دست آوردن مطامع خودشان آمده بودند در مدینه و اطراف مدینه را اشغال کرده بودند برای اینکه خودشان به انچه که می دانستند برسند .

جایگاه علم و معرف

ولی نه اینکه علم داشتند بلکه معرفت داشتند«مَا عَرَفُوا به» به آن معرفت کامل داشتند اما «کَفَرُوا بِهِ» لذا یک زمان شخصی نادان است یک چیزی را قبول نمیکند چون نمیداند و جاهل است در حدیث رفع پیامبر هم فرمود « رفع عن امتی تسعه»  نه چیز از امت ما مرفوع است که از آنها « ما لا یعلمون» است اما این «مَا عَرَفُوا» است نه اینکه «ماعلموا» بلکه «ماعرفوا» یعنی بالاتر از علم اما به همین جهت «فَلَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الْکَافِرِینَ»۲۲ لعنت خداوند بر انهایی که کافر هستند و کفر بر انها می باشد.

تخاصم شدید بین اعراب و یهود

البته خیلی افراد کمی از آنها آمدند مسلمان شدند ،بیشتر آنها کفر ورزیدند و در نهایت هم در ستیز قرار گرفتند همانطوری که قبلش با مشرکین عرب در تضاد و تخاصم بودند بعد از ظهور اسلام نه تنها بهتر نشد بلکه شدت پیدا کرد و تخاصم و نزاع آنها و دشمنی کردن آنها با مسلمین و آنهایی که دنبال خاتم انبیاء بودند بیش از بیش شد لذا خداوند هم فرمود لعنت خداوند بر آنها باد لذا لعنت یعنی آنها از رحمت های الهی دور هستند و لعنت خداوند یعنی رحمتی بر آنها نخواهد بود و آنها از رحمت الهی دور خواهند بود

 منابع  

۱_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۲_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۸

۳_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۴_سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۵_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۶_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۷_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۸_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۹_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۰_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۱_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۲_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۳_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۴_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۵_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۶_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۷_سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۸_سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۱۹_سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۲۰_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۲۱_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

۲۲_ سوره مبارکه بقره آیه ۸۹

Visits: 0

برچسب ها

این مطلب بدون برچسب می باشد.

پاسخ دادن

ایمیل شما منتشر نمی شود. فیلدهای ضروری را کامل کنید. *

*

New Page 1