پژوهش های تفسیری آیه چهل و یکم سوره بقره تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان موضوع : رابطه قرآن با کتب آسمانی پیشین . چهار فرمان پاسداشت 41. وَ آمِنُوا بِما أَنْزَلْتُ مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ وَ لا تَکُونُوا أَوَّلَ کافِرٍ بِهِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآیاتِی ثَمَناً قَلِیلًا وَ إِیَّایَ فَاتَّقُونِ و به آنچه فرو فرستادم […]
پژوهش های تفسیری آیه چهل و یکم سوره بقره
تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان
موضوع : رابطه قرآن با کتب آسمانی پیشین . چهار فرمان پاسداشت
41. وَ آمِنُوا بِما أَنْزَلْتُ مُصَدِّقاً لِما مَعَکُمْ وَ لا تَکُونُوا أَوَّلَ کافِرٍ بِهِ وَ لا تَشْتَرُوا بِآیاتِی ثَمَناً قَلِیلًا وَ إِیَّایَ فَاتَّقُونِ و به آنچه فرو فرستادم (/ قرآن) ایمان آورید، در حالى که مؤید چیزى است که با شماست. و نخستین انکار کننده آن نباشید؛ و بهاى اندک را با آیات من مبادله نکنید؛ و تنها (از عذاب) من (خودتان) را حفظ کنید.
شأن نزول :
یهودیان براى بزرگان خود همچون کعب بن اشرف، هر سال مجلس میهمانى باشکوهى برگزار مى کردند، از این رو سران یهود حاضر نمىشدند به پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله ایمان آورند و چنین منافعى را از دست بدهند و نشانههاى پیامبر صلى الله علیه و آله در تورات را انکار مىکردند و به بهاى اندکى، همچون یک مهمانى، مى فروختند. «1»
نکته ها و اشاره ها :
1) نکته اوّل
در این آیه چهار فرمان اساسى براى یهودیان بیان شده است که در حقیقت پیامى براى همه ى دینداران دنیاست.
الف) به قرآن ایمان آورید که هماهنگ با اصول و بشارتهاى کتب آسمانى پیشین است. ب) با توجه به اطلاعاتتان در مورد ظهور پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و حقانیت آیات الهى، اولین منکران قرآن نباشید و خود را در برابر حق قرار ندهید. ج) ارزش آیات الهى را بدانید و آنها را به بهاى اندکى نفروشید. د) تقوا و پارسایى پیشه سازید و با آیات و دستورهاى الهى مخالفت نکنید تا از عذاب او محفوظ بمانید.
2) نکته دوّم
مقصود از تأیید کتابهاى آسمانى پیشین توسط قرآن چیست؟ در این مورد دو تفسیر ارائه شده است:
الف) در تورات اوصاف پیامبر اسلام و کتاب او آمده است «2» و بعد از ظهور اسلام روشن شد که این مطالب با قرآن منطبق است؛ از این رو، قرآن مؤید و منطبق با کتابهاى آسمانى قبل به شمار مىآید. ولى این مطلب بدان معنا نیست که قرآن همهى مطالب تورات و انجیل را تأیید مىکند؛ چون مسلماً این کتابها تحریف شده اند و برخى مطالب آن الهى نیست. «3» ب) قرآن اصول اساسى کتابهاى آسمانى پیشین (همچون: توحید، نبوت و معاد و بشارتهاى آنان به وجود پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله) را تأیید مىکند، نه تمام جزئیات و تحریفات خرافى آنها را و حتى گاهى به طور صریح مطالب آنها را رد مىکند؛ همانطور که اختلافات آنها را در داستان آدم، لوط و عیسى علیهم السلام مىبینیم.
_______________________________________________
(1) مجمع البیان، ذیل آیه
(2) در این مورد ر. ک: ذیل آیهى 157 سورهى اعراف
(3) تفسیر نمونه، ج 1، ص 207 و 211
3) نکته سوّم
کفر به قرآن و انکار آیاتالهى ناپسند است اما پیشگامى، در این راه براى کسى که از کتابهاى آسمانى گذشته و حقانیّت اسلام اطلاع دارد، ناپسندتر و عجیبتر است؛ از این رو قرآن به یهودیان سفارش مىکند که از نخستین منکران قرآن نباشید، که پیشگامى در این راه عذاب دردناکترى را براى شما در پى خواهد داشت.
4) نکته چهارم
این آیهبه ارزش وحى الهى و ارزان فروختن آن توسط یهودیان اشاره کرده است. سران یهود که قبل از اسلام، بشارتگر ظهور پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله بودند، پس از قیام پیامبر صلى الله علیه و آله، او را انکار کردند و آیاتالهى تورات را تحریف نمودند تا منافع اندک خویش را حفظ کنند؛ حال آن که فروختن آیهاى از آیاتبا ارزش الهى در ازاى تمام دنیا، ارزان فروشى است؛ زیرا دنیا فانى و پست است و آیاتالهى جاویدان و هدایتآفریناند.
آموزه ها وپیام ها :
1) رابطه ى قرآن با کتابهاى آسمانى پیشین، سازگارى و تأیید (اصول و بشارتهاى آنها) است. 2) قرآن باورى و تقوا، وظایفى الهى است. 3) پیشگامى در مخالفت با قرآن ناپسندتر است (و عذاب بیشترى دارد). 4) ارزش آیات الهى را بدانید و آنها را ارزان نفروشید. 5) در روابط اجتماعى، براى جلب موافقت دیگران، از یادآورى مشترکات خود با آنها استفاده کنید.
