پژوهش های تفسیری آیه سیزدهم سوره بقره

تفسیر رضوان . حوزه علمیه اصفهان

موضوع : ویژگی دیگر منافقین :  کم خردی منافقان

۱۳٫ وَ إِذا قِیلَ لَهُمْ آمِنُوا کَما آمَنَ النَّاسُ قالُوا أَ نُؤْمِنُ کَما آمَنَ السُّفَهاءُ أَلا إِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهاءُ وَ لکِنْ لا یَعْلَمُونَ‏
و هنگامى که به آنان گفته شود: «همانگونه که مردم ایمان آورند [شما هم‏] ایمان آورید.» مى‏گویند: «آیا همان گونه که سبک سران ایمان آوردند، ایمان بیاوریم؟!» آگاه باشید که فقط آنان سبک سرند و لیکن نمى‏دانند.

نکته‏ ها و اشاره‏ ها :

۱) نکته اوّل

  یکى از نشانه‏ هاى منافقان، ادعاى خرد و هوش است و مؤمنان حق طلب را به سفاهت و ساده لوحى و سبک‏ مغزى متهم مى‏ سازند.

         چون خدا خواهد که پرده ‏ى کَس دَرد 

            میلش اندر طعنه ‏ى پاکان بَرد

 (مولوى)

۲) نکته دوم

 منافقان، کم‏ خرد و سفیه هستند؛ چرا که نیروى خود را در راه شیطنت‏ و تخریب و دورویى به کار مى ‏برند و خود را گرفتار بیمارى نفاق در دنیا و عذاب دردناک آخرت مى‏ کنند.

  از سبک مغزى، بشر

چون سنگ پیش پا شود

۳) نکته سوم

منافقان دو مشکل دارند: یکى کم‏ خردى و دیگرى عدم آگاهى؛ یعنى، به نوعى، گرفتار جهل مرکب هستند، بدین معنا که خود را باهوش و زرنگ و عاقل مى‏ پندارند، در حالى که کم‏ خرد و سفیه هستند. «۱»
به عبارت دیگر، آنان تصوّر صحیحى از شخصیت خود ندارند و گرفتار خود برتر بینى کاذب شده ‏اند، که یک مشکل روانى است.

۴) نکته چهارم

 از این آیه ‏استفاده مى ‏شود که اگر کسى تبلیغات منفى و بدگویى کرد، مى ‏توان به همان اندازه مقابله به مثل کرد، البته در تبلیغاتِ ما نباید سخنان خلاف واقع باشد.

آموزه‏ ها و پیام‏ ها :

۱) تحقیر مؤمنان از نشانه ها 

یکى از نشانه‏ هاى منافقان، تحقیر مؤمنان است؛ آنها را از این نشانه بشناسید.

۲)  کم خردی ریشه نفاق 

نفاق از کم خردى سرچشمه مى‏ گیرد.

۳)  دفاع خداوند از مؤمنان

خدا از مؤمنان دفاع مى ‏کند.

—————————————————————-

(۱). از غزالى نقل شده که: همه چیز، وجود ناقصش، از عدم محض بهتر است، جز علم و دانش( آشنایى با قرآن، ج ۲، ص ۸۹- ۹۰)

                        تفسیر قرآن مهر، ج‏۱، ص: ۱۸۲