ما گردانیدن رویت را در [جهت] آسمان [چون کسى که به انتظار مطلبى باشد] مىبینیم؛ پس یقیناً تو را به سوى قبلهاى که آن را بپسندى برمى گردانیم؛ پس رویت را به سوى مسجد الحرام گردان؛ و [شما اى مسلمانان!] هر جا که باشید، روى خود را به سوى آن برگردانید. و مسلماً اهل کتاب مىدانند که این تغییر قبله [از بیت المقدس به کعبه] از سوى پروردگارشان [کارى] درست و حق است؛ [زیرا در تورات و انجیلشان خواندهاند که پیامبر اسلام به دو قبله نماز خواهد خواند] و خدا از آنچه [بر ضد پیامبر و مؤمنان] انجام مىدهند، بىخبر نیست. (۱۴۴) [به خدا] سوگند اگر براى اهل کتاب هر نشانه و دلیلى بیاورى، از قبله تو پیروى نمىکنند، و تو هم از قبله آنان پیروى نخواهى کرد و [نیز] برخى از آنان [که یهودىاند] از قبله دیگران [که نصرانىاند] پیروى نخواهند کرد. اگر پس از دانشى که [چون قرآن] برایت آمده از هوا و هوسهاى آنان پیروى کنى، مسلماً در آن صورت از ستمکاران خواهى بود. (۱۴۵)
تفسیر سوره مبارکه بقره – آیه ۱۴۵
تغییر قبله ى مسلمانان و بهانه جویى مخالفان و اسرار این تغییر قبله
ما گردانیدن رویت را در [جهت] آسمان [چون کسى که به انتظار مطلبى باشد] مىبینیم؛ پس یقیناً تو را به سوى قبلهاى که آن را بپسندى برمى گردانیم؛ پس رویت را به سوى مسجد الحرام گردان؛ و [شما اى مسلمانان!] هر جا که باشید، روى خود را به سوى آن برگردانید. و مسلماً اهل کتاب مىدانند که این تغییر قبله [از بیت المقدس به کعبه] از سوى پروردگارشان [کارى] درست و حق است؛ [زیرا در تورات و انجیلشان خواندهاند که پیامبر اسلام به دو قبله نماز خواهد خواند] و خدا از آنچه [بر ضد پیامبر و مؤمنان] انجام مىدهند، بىخبر نیست. (۱۴۴) [به خدا] سوگند اگر براى اهل کتاب هر نشانه و دلیلى بیاورى، از قبله تو پیروى نمىکنند، و تو هم از قبله آنان پیروى نخواهى کرد و [نیز] برخى از آنان [که یهودىاند] از قبله دیگران [که نصرانىاند] پیروى نخواهند کرد. اگر پس از دانشى که [چون قرآن] برایت آمده از هوا و هوسهاى آنان پیروى کنى، مسلماً در آن صورت از ستمکاران خواهى بود. (۱۴۵)
وَ لَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ بِکُلِّ آیَهٍ ما تَبِعُوا قِبْلَتَکَ وَ ما أَنْتَ بِتابِعٍ قِبْلَتَهُمْ وَ ما بَعْضُهُمْ بِتابِعٍ قِبْلَهَ بَعْضٍ وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْواءَهُمْ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّکَ إِذاً لَمِنَ الظَّالِمِینَ ۱
مقدمه بحث چگونگی تعیین قبله
بحث قبله ، تحویل قبله و اینکه قبله را خداوند متعال به پیامبر دستور داد که باید قبله به سمت کعبه باشد ،برای چگونگی ترسیم خط فرضی که برای قبله باید داشته باشیم عرض کردیم و همچنین برای به دست آوردن جهت قبله نشانه هایی را در شرع بیان کرده اند تا اگر کسی خواست بتواند آنها را به دست آورد و اشاره شد .
تعیین قبله از طریق مساجد
اول اینکه اگر کسی خواست قبله محلی را بفهمد از مساجدی که در آن ها محراب مشخص شده و محل قبله مشخص می باشد علامت دارد و شما علم پیدا می کنید که سمت و جهت قبله به آن خط ترسیمی جهت قبله کدام سمت است .
تعیین قبله از طریق قبور مسلمین
دوم اینکه اگر قبور مسلمین را دقت کنید ،مرده را به پهلوی راست که میخوابانند ، جلوی بدن او سمت قبله قرار میگیرد لذا وقتی بالای سر مرده قرار می گیرد آنجایی که سر قبر و مرده می باشد ،اگر فرض کنیم که بنشینیم به طوری که سر سمت راست قرار گیرد ،روبه روی ما قبله است .
بهترین علامت تشخیص قبله
بهترین علائم تعیین قبله ستاره هفت برادران می باشد که در آن کمترین خطا وجود دارد ،چون عرض کردیم اگر قبور را دقت کنید هر کدامشان به یک شکل است ،یعنی اکثرا تا ۳۰ درجه اختلاف دارد ولی به هر حال تقریبی می باشد.
ستاره هفت برادران و تعیین قبله
اما ستاره هفت برادران که در آسمان حالت ملاقه دارد ، وقتی نگاه کنید روبروی سر ملاقه ستاره ای پرنور وجود دارد که به آن ستاره قطبی گویند ،اگر روبه روی ستاره قطبی بایستید روبه رو شما شمال و پشت سر شما جنوب قرار میگیرد و وقتی برگشتید سمت ۱۸۰ درجه رو به جنوب ایستاده اید که در ایران حدود ۳۵ درجه سمت راست منحرف شویم از سمت جنوب به سمت راست که قبله می شود .
تعیین قبله در آموزش های نظامی
البته زمان جنگ این مسائل را شب ها برای ما میگفتند و بچه های ارتش به ما یاد می دادند ،در لشکر که بسیجی بودیم این بحث ستاره ها و جهت یابی را رزمندگان اطلاعات عملیات برای عملیات رفتن باید بلد باشند که میخواستند به بیابان بروند و برای برگشت خود باید علائمی داشته باشند که بتوانند سمت شمال و جنوب را تشخیص دهند تا بتوانند سمت خودی برگردند ،لذا بچه‌هایی که در ارتش آموزش دیده بودند می آمدند و این مسائل را می گفتند .
مقدار رو به قبله بودن بدن
بنابراین این علائمی می باشد تا بتوانیم قبله را تشخیص دهیم ، یعنی بتوانیم جهت قبله را بفهمیم و عرض کردیم نکته قابل توجه این است که آیا صددرصد باید وجود بدن ما حتما به سمت کعبه باشد ؟ این بسیار سخت و محل می باشد مگر اینکه به بیت الله الحرام برویم چون در بیت الله الحرام مشخص است ،اما غیر از آنجا باشد سخت است که بخواهیم قبله را تعیین کنیم .
کافی بودن ۹۰ درجه ای بدن
لذا وقتی ما ایستاده ایم جلوی صورت ما یک ربع دایره ای که جلوی ما قرار میگیرد ؛ که ۹۰ درجه می باشد ، خطوطی که از این ۹۰ درجه به سمت جلوی ما و بین الیدین به جلو می رود اگر یکی از این ها به سمت کعبه باشد کافی است و مشکلی ندارد .
ملاک رو به قبله بودن انسان
لذا در بحث شک به اینکه قبله کدام طرف می باشد ،اگر تحقیق کند و به نتیجه ای برسد ،بعدا متوجه شود که از جهت قبله ۳۰ درجه تا ۴۵ درجه دست راست یا چپ انحراف پیدا نکرده را می گویند اشکالی ندارد .
تأکید خداوند بر عناد یهود
خداوند متعال در این آیه شریفه می فرماید :«وَ لَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ»۲ خداوند تبارک و تعالی در این آیات خیلی اصرار و تاکید بر این دارد که ما یهود و اهل کتابی که سرامد همه می باشد در عناد ،عصبیت و بغض نسبت به اسلام دارد را بفهمیم .
تأکید خداوند بر عدم تبعیت شیطان
دیگری نیز شیطان می باشد که آنقدر تاکید دارند که شیطان را تبعیت نکنید لذا در آیات قرانی داریم که می فرماید:« إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ»۳ در اینجا هم همینطور است که آیات مختلفی را در بحث بنی اسرائیل نازل فرموده .
عدم تبعیت یهودیان از قبله مسلمانان
حتی عنادی که آنها نسبت به قبله ما هم دارند لذا در آین ایه شریفه می فرماید :«وَ لَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ بِکُلِّ آیَهٍ ما تَبِعُوا قِبْلَتَکَ»۴ اگر ما آیات بسیار زیادی را بیاوریم و خداوند آیات زیادی را نازل کند بر اینکه قبله ی شما این است ، آنها تبعیت نخواهند کرد ،کما اینکه پیامبر هم از آنها تبعیت نمی کند ،لذا آنها هم اگر خیلی اصرار کنند که قبله ما این است و شما تبعیت کنید ،تبعیت نخواهید کرد.
دلیل شأن نزول سوره جحد
لذا شأن نزول سوره مبارکه کافرون یا همان سوره جحد همین است که کافران و مشرکین گفتند ای پیامبر شما هم یک بار به این بت های ما تعظیم کنید تا ما از شما تبعیت کنیم .
بیان بغض و عناد یهود
به هر حال عناد،عصبیت، بغض و کینه ای که یهودی ها خصوصا نسبت به اسلام و پیامبر خاتم دارند تبعیت نخواهند کرد چون عناد دارند نه اینکه فکر کنید جهل دارند ،می دانند که پیامبر خاتم حق است و برای آنها این مطلب مسلم می باشد اما به جهت بغضی که نسبت به پیامبر خاتم دارند ،تبعیت نخواهند کرد .
شدت عناد یهود در بیان خداوند
در بحث قبله هم همینطور است یعنی میفرماید ای پیامبر اینکه شما فکر کنید آنها به قبله شما نماز بخوانند ، اینطور نیست بلکه :«وَ لَئِنْ أَتَیْتَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتابَ بِکُلِّ آیَهٍ ما تَبِعُوا قِبْلَتَکَ» بر هر آیه ای که فرض کنید ،مثلا ۶ هزار آیه بیاورید که آنها قبله شما را تبعیت کنند ،تبعیت نخواهند کرد و «وَ ما أَنْتَ بِتابِعٍ قِبْلَتَهُمْ»۵ شما هم همینطور قبله آنها را تبعیت نخواهید کرد ،در سوره جحد هم گفتند شما بیایید بت های ما را تعظیم و عبادت کنید تا ما خدای شما را بپرستیم .
