ترجمه تفسیرالمیزان (مکارم شیرازی) جلد ۳

• مشخصات کتاب
• (۳)سوره آل عمران در مدینه نازل شده، و مشتمل است بر دویست آیه (۲۰۰)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۱ تا ۶
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره به آهنگ کلی سوره مبارکه آل عمران و زمان و موقعیت نزول آن
      • ” تنزیل” بر تدریج نزول دلالت دارد
      • وجه اینکه قرآن کریم در باره وحی، تعبیر انزال و تنزیل (فرود آمدن) را بکار برده است
      • معنای کلمه” تورات” و” انجیل”
      • معنای” فرقان” و موارد استعمال آن در قرآن مجید
    • گفتاری در اینکه:کلمه عذاب در اصطلاح قرآن به چه معنا است
      • اشاره
      • شادی و غم، رنج و راحت دائر مدار طرز فکر آدمی است
      • سعادت و شقاوت روحی و جسمی، و اینکه افراد بی خدا در هر حال پریشان روز هستند
      • سعادت و شقاوت از دیدگاه اسلام
    • بیان آیات
      • اشاره
      • کفر کافران، از حکم قضا و قدر و مشیت الهی خارج نیست
    • بحث روایتی
      • روایتی متضمن محاجه و مباحثه رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) با سران نصارای نجران
      • روایتی در باره خلقت جنین و سرنوشت او …
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۷ تا ۹
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • منظور از محکم بودن بعضی آیات قرآن و متشابه بودن بعض دیگر
      • معنای اینکه آیات محکمه” ام الکتاب” هستند
      • آیات متشابهه نیز، پس از آنکه با آیات محکمه تبیین شدند، محکمه می شوند
      • ” محکمات” آیات متضمن اصول مسلمه قرآنی است و” متشابهات” آیات متضمن فروع است
      • ثابت نبودن و احیانا متغیر بودن احکام اجتماعی و فرعی، موجب تشابه می گردد
      • بررسی معنای” تاویل” در آیات قرآنی و اقوالی که در این باره گفته شده است
      • سه نکته که از توضیحات در باره معنای” تاویل” به دست آمده است
      • علم به تاویل کتاب مختص به خدای تعالی است
      • انحصار علم به تاویل کتاب در خدای سبحان منافاتی با استثناء شدن رسول (صلی الله علیه و آله) و راسخون در علم ندارد
      • موضع” راسخون در علم” در برابر آیات متشابه، ایمان به آنها و توقف در مقام عمل است.
      • دعای راسخون در علم:” رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا …”
    • بحثی تفصیلی پیرامون محکم و متشابه و تاویل
      • اشاره
      • ۱-گفتار در مساله محکم و متشابه
        • اشاره
        • نقل اقوال مختلفی که در باره مراد از محکم و متشابه گفته شده و نقد و رد آنها
        • کلام راغب اصفهانی در بیان مراد از محکم و متشابه و اقسامی که برای محکم و متشابه قائل است
        • دو اشکال بر قول راغب
        • پیروی آیات متشابه منشا بدعت ها و انحراف های بعد از رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) و مبدأ فتنه ها و محنت ها بوده است
      • ۲-ام الکتاب بودن آیات محکم چه معنا دارد؟
      • ۳-تاویل چه معنا دارد؟
        • اشاره
        • دو دلیل (اجمالی و تفصیلی) بر سستی اقوالی که در باره مراد از تاویل گفته شده است
      • ۴-آیا کسی جز خدا تاویل قرآن را می داند؟
        • اشاره
        • اختلاف در این مساله از ابتدا توأم با خلط و اشتباه بوده و ادله طرفین قاصر از اثبات مدعای آنها است
        • انحصار علم به تاویل در خدای سبحان، منافاتی با اعطاء آن علم به بعضی افراد ندارد
        • تاویل قرآن عبارتست از حقائق خارجی که آیات قرآنی مستند به آن حقائق است
        • بیان اینکه در ما ورای قرآنی که در دست ما است امری هست که به منزله روح از جسد و ممثل از مثل است
        • ” مطهرین” از بندگان خدا با قرآنی که در کتاب مکنون و لوح محفوظ است تماس دارند (لا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ)
        • “مطهرین” همان” راسخین در علم” هستند
      • ۵-چرا کتاب خدا مشتمل بر متشابه است؟
        • اشاره
        • بررسی سه جوابی که به پرسش فوق داده شده و قابل بررسی هستند
        • بیان آنچه در پاسخ به سؤال بالا شایسته گفتن است با توجه به پنج امر
        • هدف از خلقت انسان، تشریع دین و سپس تطهیر الهی است و همه افراد انسان به این کمال نمی رسند
        • راه رسیدن به هدف فوق شناساندن انسان به خود او است (از طریق تربیت علمی و عملی)
        • اساس هدایت اسلام بر علم و معرفت است نه تقلید کور کورانه
        • امری که باعث شده است بیانات قرآن کریم جنبه” مثل” به خود بگیرد
        • بیان اینکه جنبه مثل داشتن، مستلزم وجود تشابه است (ضرورت وجود متشابهات)
        • ده نکته که از مباحث و مطالب گذشته روشن شد
        • مراتب مختلف قرآن از نظر معنا و اینکه هر معنایی خصوص به مرتبه ای از فهم و درک است
        • اثر متقابل علم و عمل در یکدیگر
        • مردم بر حسب مراتب قرب و بعدشان از خدای تعالی مراتب مختلفی از علم و عمل دارند
    • بحث روایتی
      • روایاتی در معنای” محکم و متشابه”
      • روایاتی در باره” راسخین در علم”
      • روایاتی در وصف قرآن و اینکه قرآن ظاهری و باطنی دارد
      • انواع انطباق کلیات قرآن بر مصادیق
      • مراد از هفت حرف در روایاتی که میگویند: قرآن بر هفت حرف نازل گشته است
    • بحث روایتی دیگر (در باره تفسیر به رأی)
      • اشاره
      • منظور از تفسیر به رأی که از آن نهی شده است
      • ده قول که در باره مراد از تفسیر به رأی گفته شده است
      • توضیح مراد از” تفسیر به رأی” با شرحی در مورد تفاوت و اختلاف عمده بین کلام خدا و کلام بشری
      • تفسیر به رأی موجب ناهماهنگی و تنافی آیات قرآن می شود
      • مراد از” زدن بعض از قرآن به بعض دیگر” در روایاتی که از آن نهی شده است
      • دور شدن از علم اوصیاء رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله)، باعث روی آوردن به تفسیر به رأی شد
      • نهی از” تکلم به رأی” و” قول به غیر علم” و” ضرب بعض به بعض”، نهی از استمداد از غیر قرآن برای فهم قرآن است
      • نهی از” تکلم به رأی” و” قول به غیر علم” و” ضرب بعض به بعض”، نهی از استمداد از غیر قرآن برای فهم قرآن است
      • پاسخ به این توهم که هر تفسیری که از کلمات صحابه و تابعین خارج باشد، تفسیر به رأی است
      • شان پیامبر (صلی الله علیه و آله) فقط تعلیم کتاب و تسهیل فهم کلام الهی است
      • راه به سوی فهم قرآن به روی کسی بسته نیست
      • قرآن بر معانی خود دلالت دارد و اهل بیت (علیه السلام) ما را به طریق این دلالت و اغراض و مقاصد قرآن راهنمایی می کنند
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۱۰ تا ۱۸
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • آهنگ و غرض کلی این آیات و ارتباط آنها با آیات قبل
      • وجه مقدم ساختن” اموال” بر” اولاد” در آیه شریفه
      • تکذیب کنندگان (از کفار) منشا اصلی آتش هستند و دیگران به آتش آنها می سوزند
      • معنای” شدید العقاب” بودن خدای سبحان
      • آیه شریفه” قد کان لکم” ناظر بر واقعه بدر است که در آن با نصرت الهی مؤمنین ظفر یافتند
      • بیان وجوه و احتمالاتی که در باره مرجع ضمیرها در آیه شریفه گفته شده است
      • اموال و لذائذ این دنیا وسائل و مقدمه نیل به چیزی است که نزد خدا است و خود مستقلا هدف نیستند
      • چه کسی دنیا و متاع دنیوی را در نظر انسان زینت می دهد؟
      • فساد نظریه بعضی از مفسرین که گفته اند حقایق و طبایع مستند به خدا است، پس حب مال و لذائذ دنیوی مستند به خدای تعالی است
      • فساد گفته مفسری دیگر در باره” زینت دادن دنیا در نظر مردم”
      • منشا اشتباه این مفسران، غفلت از وجود ارتباط بین تمام اجزای این عالم می باشد.
      • در این عالم نه فقط اعیان خارجی، بلکه اوصاف و افعال نیز با هم مرتبط و وابسته هستند
      • کون و فساد در غیر اعمال و در اعمال سعادت آور، بلا واسطه مستند به خدا است ولی در اعمال شقاوت بار با واسطه مستند به او است
      • سه نکته راجع به آیه کریمه” زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ …”
      • اصناف مردم از لحاظ دلبستگی به اقسام شهوات
      • لذائذ و نعمت های دنیا و آخرت هم هست با این تفاوت که نعمت های آخرت خالی از قبح و فساد است
      • توضیحی در باره” رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ”
      • تقریر یک اشکال: لذائذ دنیوی برای بقای انسان و حفظ نسل او است، در آخرت که دار بقاء است، چه حاجتی به اینگونه لذائذ هست
      • جواب به اشکال فوق
      • خلود و جاودانگی انسان در آخرت به معنای ابطال وجود او نیست، بلکه ادامه وجود دنیوی او است
      • انسان علاوه بر نقص و کمال طبیعی، نقص و کمالی نیز دارد که به اختیار و اعمال او وابسته است
      • پنج خصلت برای متقین
      • توضیحی در باره رابطه بین عادل بودن خدای سبحان و شهادت او به وحدانیت خودش
      • پاسخ به سخن بعضی از مفسرین که گفته اند مراد از شهادت دادن خدا، شهادت قولی نیست
    • بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۱۹ تا ۲۵
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • مراد از:” إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ”
      • چند نکته که از جمله:” فان تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْکَ الْبَلاغُ …” استفاده می شود
      • چگونه اهل کتاب فریب خدعه های نفس خویش را خوردند؟
    • بحث روایتی
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۲۶ تا ۲۷
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • ” مالک الملک” و” ملیک الملوک” بودن خدای عز و جل
      • ملک، چه حق و چه باطل از ناحیه خدای تعالی است
      • معنای” عزت” و” ذلت” و بیان اینکه عزت فقط از آن خدا و از ناحیه او است
      • معنای” خیر” و بیان اینکه این کلمه افعل تفضیل نیست
      • جمله” بیدک الخیر” دلالت دارد بر اینکه خیر منحصر در خدای تعالی است
      • مراد از بیرون آوردن زنده از مرده و مرده از زنده
      • چهار مقابله لطیف در دو آیه شریفه
    • رزق از نظر قرآن به چه معنا است؟
      • اشاره
      • آنچه انسان در راه حرام مورد بهره برداری قرار می دهد رزق خدا نیست
      • هر چه رزق است خیر و مخلوق است و هر چه مخلوق است رزق و خیر است
      • رزقی که خدای سبحان می دهد عطیه ای است بدون عوض، و در برابر حقی نیست
      • تقسیم رزق به دو قسم: عام و خاص
      • رزق، چیزی است که مورد انتفاع مرزوق واقع شود و ربطی به زیادی و کمی مال ندارد
      • معنای” وَ تَرْزُقُ مَنْ تَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ”
    • بحث روایتی
      • آیا ملک و حکومت بنی امیه را خدا به آنان داد؟
      • دو روایت در معنای” تُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ تُخْرِجُ الْمَیِّتَ مِنَ الْحَیِّ”
      • روایاتی در باره” رزق” و اینکه روزی هر کس مقدر است
    • بحث علمی (در باره حکومت در اجتماع)
      • ضروری بودن نظام حکومت در اجتماع
      • نقش مهم انبیاء (علیه السلام) در اصلاح و رفع نواقص نظام های حکومتی
    • بحث فلسفی (در باره استناد امور اعتباریه به خدای سبحان)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۲۸ تا ۳۲
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • معنای جمله” مؤمنان کافران را اولیای خود نگیرند”
      • جمله ای که دلالت بر جواز و مشروعیت” تقیه” می کند
      • تهدید و تحذیر شدید به کسانی که کافران را ولی و دوست می گیرند
      • سخنی در باره” حب” و” دوست داشتن خدا” در ذیل جمله:” إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ …”
      • لازمه دوست داشتن خدا، قبول دین او و اطاعت و تسلیم در برابر اوست
      • مغفرت الهی و در نتیجه، افاضه رحمت الهی، اثر نزدیکی خدا به بنده است
      • چهار نکته که از آیات کریمه گذشته استفاده شد
    • بحث روایتی (روایاتی راجع به: دوست گرفتن کفار، تقیه و حب خدا …)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۳۳ تا ۳۴
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • معنای اصطفاء (برگزیدن) آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران، بر عالمیان
      • معنای کلمه” آل” و بیان مراد از” آل ابراهیم و آل عمران”
    • بحث روایتی
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۳۵ تا ۴۱
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • معنای سخن مادر مریم:” نَذَرْتُ لَکَ ما فِی بَطْنِی مُحَرَّراً”
      • معنای جمله” وَ لَیْسَ الذَّکَرُ کَالْأُنْثی”
      • وجه تسمیه” مریم”
      • معنای” محراب”
      • رزقی که همواره نزد مریم بوده رزق معمولی و عادی نبوده است
      • شباهت بسیار بین عیسی و یحیی علی نبینا و آله و علیهما السلام)
      • استفهام زکریا در جمله” أَنَّی یَکُونُ لِی غُلامٌ؟” به منظور استبعاد نبوده است
      • درخواست نشانه و علامت کردن زکریا برای چه بوده است؟
      • تصرف شیطان در نفوس انبیاء (علیه السلام) محال است
    • سخنی پیرامون الهامات غیبی و خواطر شیطانی و سخنانی که از این دو ناحیه به گوش می رسد
    • بحث روایتی (در ذیل آیات مربوط به مادر مریم و زکریا و …)
    • بحث روایتی دیگر (راجع به الهامات و خواطر)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۴۲ تا ۶۰
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • منظور از اصطفاء (برگزیدن) و تطهیر مریم سلام اللَّه علیها
      • وجه اینکه قضایای مربوط به مریم علیها السلام از اخبار غیبی شمرده شده است
      • وجه تعبیر به” ملائکه” در جمله” إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ …”
      • معنای” کلمه خدا” و مراد از” کلمه” در جمله:” یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَهٍ مِنْهُ …”
      • وجه تسمیه عیسی بن مریم (علیهما السلام) به” مسیح”
      • معنای کلمه” عیسی”
      • اقوالی که در باره سخن گفتن عیسی (علیه السلام) با مردم در سن کهولت، گفته شده است
      • مراد از” تورات” و” انجیل” در قرآن کریم
      • بعثت حضرت عیسی (علیه السلام) عمومیت داشته، هر چند رسالت او به سوی بنی اسرائیل بوده است
      • معجزات عیسی (علیه السلام) مستند به اذن خدا بوده است و عیسی (علیه السلام) در صدور آن آیات استقلالی نداشته است
      • معجزات حضرت عیسی (علیه السلام) در خارج، از آن جناب صادر می شده است
      • جمله” مُصَدِّقاً لِما بَیْنَ یَدَیَّ مِنَ التَّوْراهِ …” بر اینکه عیسی (علیه السلام) تورات موجود در روزگار خود را قبول داشته است دلالت نمی کند
      • عملی که عیسی (علیه السلام) برای باز شناختن مؤمنین به خود و تشکل دادن به آنها انجام داد
      • مراد از ایمان در جمله:” قالَ الْحَوارِیُّونَ نَحْنُ أَنْصارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ …” ایمان بعد از ایمان است
      • معنای” توفی” و تفاوت مورد استعمال این کلمه با کلمه” موت”
      • منظور از” رفع عیسی به سوی خدا” و” تطهیر او از کافران”
      • مراد از تفوق پیروان عیسی (علیه السلام) بر کافران تا روز قیامت
      • وعده نیکو به پیروان حقیقی (قولی و عملی) عیسی (علیه السلام)
      • دو حجت و دلیل بر نفی الوهیت عیسی (علیه السلام)، در تمثیل او به آدم علیه السلام
      • جمله” الْحَقُّ مِنْ رَبِّکَ” از بدیع ترین بیانات قرآنی است
    • بحث روایتی (در ذیل آیات کریمه گذشته)
      • روایاتی در باره برترین زنان عالم: (فاطمه (س) مریم، خدیجه و آسیه)
      • روایتی در باره آنچه در شریعت عیسی (علیه السلام) آمده بود
      • روایتی در مورد کیفیت بالا بردن عیسی (علیه السلام) به آسمان
    • بحث روایتی دیگر در معنای محدث
      • فرق میان نبی، رسول و محدث
      • علی علیه السلام محدث بود
      • تشخیص القاءات رحمانی از شیطانی مستند به تایید الهی است و خارج از معیارهای معمولی تشخیص است
      • توضیح اینکه:” محدث صوت فرشته را می شنود ولی فرشته را نمی بیند”
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۶۱ تا ۶۳
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • پاسخ به این توهم که آیه مباهله نمی تواند در شان علی و فاطمه و حسنین علیهم السلام نازل شده باشد
      • اهل بیت پیامبر (صلوات اللَّه علیهم) در دعوی و دعوت رسول اللَّه شریک بودند و این از بزرگترین مناقب است
      • در قضیه مباهله، رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) اهل بیت خود را بعنوان نمونه هایی از مؤمنین همراه نبرد بلکه به عنوان شرکاء خود در دعوت همراه برد
      • جواب به یک اشکال دیگر بر اینکه همراهی با رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در مباهله، فضیلت و منقبت است
      • تبلیغ و دعوت، عین نبوت و بعثت نیست و لازمه شرکت در دعوی و دعوت پیامبر (صلی الله علیه و آله) شریک بودن در نبوت آن جناب نیست
    • بحث روایتی (روایاتی در باره: محاجه پیامبر (صلی الله علیه و آله) با نصارای نجران و داستان مباهله و انطباق آیه مباهله با اهل بیت رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) و …)
      • اشاره
      • مباهله، مخصوص داستان نصارای نجران نبوده و رسول اللَّه (صلی الله علیه و آله) در مقام مباهله با یهود نیز بر آمده بود
      • سخن عجیب یکی از مفسرین در مقام رد انطباق” انفس” و” نساء” و ابناء” در آیه مباهله با علی و فاطمه و حسنین (علیهم السلام)
      • بررسی و رد گفته های تعصب آمیز و مغرضانه آن مفسر
      • توضیحی در باره استعمال جمع و اراده یک نفر (نساء) و استعمال جمع و اراده دو نفر (انفس و ابناء) در آیه مباهله
      • رد این توهم که آیه مباهله ناظر بر اجتماع و ملاعنه دو رفیق اهل حق و اهل باطل می باشد
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۶۴ تا ۷۸
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • معنای” کلمه سواء” و مراد از دعوت اهل کتاب به کلمه سواء
      • دعوت به کلمه سواء، دعوت به سیر بر اساس کلمه توحید و نفی بغی و فساد می باشد
      • افراد انسان، ابعاض و اجزای یک حقیقت هستند و خضوع و تذلل یک فرد در برابر فرد دیگر، با فطرت انسانی مخالف است
      • محاجه بیجا و جاهلانه یهود و نصارا بر سر انتساب ابراهیم (علیه السلام) به یهودیت و نصرانیت
      • دین، دارای مراتب و مراحلی بوده است و هر یک از انبیاء (علیه السلام) به منزله بنیانگذار یکی از آن مراحل بوده اند
      • نزدیکترین مردم به ابراهیم (علیه السلام) پیروان او و پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مؤمنین بدویند
      • اشاره به توحید افعالی، در بیان معنای اینکه: اهل کتاب جز خودشان کسی را گمراه نمی کنند
      • کفر به آیات خدا غیر کفر به خدا است و اهل کتاب در لسان قرآن کافر به آیات خدا هستند نه کافر به خدا
      • معنای سخن اهل کتاب به یکدیگر می گفتند:” به آنچه در آغاز روز بر مؤمنین نازل گشته ایمان آورید و بدانچه در پایان روز نازل شده کافر شوید”
      • جواب خدای تعالی به سخنان یهود در قضیه تغییر قبله مسلمین از بیت المقدس به کعبه
      • معنای” فضل خدا” و بیان جوابی به یهود که جمله” إِنَّ الْفَضْلَ بِیَدِ اللَّهِ” متضمن آن است
      • اعتقاد بی اساس یهودیان به اینکه تافته ای جدا بافته هستند (لَیْسَ عَلَیْنا فِی الْأُمِّیِّینَ سَبِیلٌ)
      • شرط کرامت الهیه و تقرب به خدا وفای به عهد و تقوا است نه نژاد و دودمان
      • آثار محبت خدا، و خصالی که خدای تعالی بر آن شکنندگان عهد خدا و سوگند به خدا ذکر فرموده است
      • دروغ بستن یهود به خدای سبحان
    • بحث روایتی روایاتی در ذیل آیه شریفه” یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلی کَلِمَهٍ سَواءٍ …” و شان نزول آن
      • اشاره
      • داستان گفتگو بین نجاشی (پادشاه حبشه) و مسلمانان مهاجر در حضور مشرکین مکه و شان نزول آیه:” إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْراهِیمَ …”
      • نزدیکترین مردم به ابراهیم و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و آل محمد علیهم السلام، پیروان آنانند
  • سوره آل عمران (۳):آیات ۷۹ تا ۸۰
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • بیان آیه شریفه” ما کان لبشر …” که متضمن پاکی ساحت مسیح (علیه السلام) از عقائد خرافی نصارا نسبت به او می باشد
    • خاتمه:چند بحث پیرامون این آیات چند بحث پیرامون آیات مربوط به عیسی (علی نبینا و آله و علیه السلام)
      • ۱-داستان عیسی و مادرش علیه السلام در قرآن چگونه است
      • ۲-شخصیت عیسی علیه السلام و مقامش در درگاه خدا
      • ۳-عیسی چه می گفت؟ و در باره اش چه می گفتند؟
        • اشاره
        • اعتقاد خرافی به تفدیه عیسی علیه السلام (فدا شدن برای رهایی گناهکاران) با اعتقاد به اینکه آن حضرت از شفیعان روز جزا است فرق دارد
        • آیات شریفه ای که عقائد باطل مسیحیان در باره مسیح (علیه السلام) را بیان می کنند
        • مساله پدر و پسر بودن خدا و مسیح در انجیل های موجود
        • حاصل و نتیجه گفتار مسیحیان (اقنوم های سه گانه)
      • ۴-احتجاج قرآن بر ضد مذهب تثلیث
        • اشاره
        • احتجاج اول: استدلال به عدم امکان فرزند داشتن خدای تعالی
        • احتجاج دوم:اثبات اینکه شخص عیسی بن مریم (علیه السلام) پسر خدا و شریک او در الوهیت نیست
      • ۵-مسیح یکی از شفیعان نزد خدا است، نه خونبهای گنهکاران
        • تقریر و توضیح اعتقاد مسیحیان به تفدیه عیسی علیه السلام
        • ده اشکال بر این اعتقاد باطل
        • لازمه اعتقاد به تفدیه عیسی (علیه السلام) جهل به معنای حقیقی گناه و خطا و نفهمیدن چگونگی ارتباط گناه با عقاب است
        • لازمه قول به هلاکت دائمی فرزندان آدم و انحصار راه نجات آنان در فدا شدن عیسی (علیه السلام)، و لغو و عبث بودن تشریع تمام ادیان است
        • در سلطنت حقیقیه خداوند که تبدیل و تبدلی در آن راه ندارد، فدیه واقع شدن عقلا محال است
      • ۶-این آراء از کجا منشا گرفته؟
      • ۷-کتابی که اهل کتاب خود را منسوب به آن می دانند چیست؟ و چگونه کتابی است؟
    • بحث تاریخی
      • ۱-سرگذشت تورات فعلی:
      • ۲-داستان مسیح و انجیل
        • اشاره
        • انجیل های چهار گانه
        • بی اعتباری انجیل های چهار گانه از لحاظ سند و مجهول الحال بودن آنها
        • عدم اعتبار کتب مسیحیت باعث شده است بعضی منکر وجود خارجی عیسی و بعضی معتقد به وجود دو عیسی شوند
        • امور دیگری که موجب تردید در باره انجیل های مسیحیت می شوند
        • ظهور دعوت مسیحیت بعد از خود عیسی علیه السلام بوده است
        • سهم بزرگ جوامعی مانند روم، هند، چین و مصر و … که مسیحیت در آنها گسترش یافته، در اعتقاد به تثلیث و ظهور لاهوت در ناسوت و مساله تفدیه
        • به جهت عجز از دعوت بر اساس مبانی عقلی و عقلایی، مبلغین مسیحیت اساس دعوت خود را بر مکاشفه و رهبانیت قرار دادند و اصول و فروع مسیحیت را در قالب وثنیت ریختند
        • علت موفقیت دعوت به مسیحیت، در امپراطوری روم
        • بطلان و فساد مبنای دعوت مسیحی، موجب درگیری و مشاجره بین مدارس مسیحی و سپس مراقبت کلیسا و تفتیش عقائد گردید
        • اجمالی از سیر تاریخی مسیحیت و پیدایش انشعابات و مذاهب مختلف مسیحی
        • اتهامات و دروغ پردازی های کلیسا در باره مسلمین در زمان جنگ های صلیبی و حتی پس از آن
        • افول کلیسا و رشد الحاد و بی دینی، در اثر تعلیمات غلط مسیحیت
    • بحث روایتی (روایاتی در باره شان نزول آیه کریمه:” ما کان لبشر …”)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۸۱ تا ۸۵
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • مراد از میثاق در:” وَ إِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثاقَ النَّبِیِّینَ …”
      • تسلیم تکوینی تمامی اهل آسمانها و زمین در برابر اللَّه تعالی
    • بحث روایتی (در ذیل آیات گذشته)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۸۶ تا ۹۱
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • هدایت یافتن کافرانی که کفرشان ناشی از عناد و دشمنی با حق است، محال می باشد
      • توبه کافرانی که بعد از ایمان کفر ورزیده و بر کفر خود افزودند قبول نمی شود
    • بحث روایتی (روایاتی راجع به شان نزول آیات گذشته)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۹۲ تا ۹۵
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • ” بر” به معنای توسع در خیر است و اعم از خیر اعتقادی و عملی می باشد (لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّی …)
      • انفاق مال مورد علاقه از ارکان” بر” است و مجاهدت در انفاق مال بیشتر و دشوارتر است
      • شبهه ای که یهودیان در مساله” نسخ” القاء می کردند و پاسخ به آنها در آیه:” کُلُّ الطَّعامِ کانَ حِلًّا …”
      • دو قول بی اعتبار در مورد شبهه القایی یهود و در مورد تحریم اسرائیل برخی طعام ها را بر خود
      • ظلم، قبل از روشن شدن حقیقت برای ظالم، محقق نمی شود
    • بحث روایتی (روایتی در باره حرام نمودن اسرائیل گوشت شتر را بر خود)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۹۶ تا ۹۷
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • پاسخ به شبهه ای دیگر که یهود در مورد تغییر قبله و نسخ القاء می کردند در آیه:” إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ …”
      • معنای” مبارک بودن” و” هدایت بودن” بیت اللَّه الحرام
      • کعبه، هدایت به سوی سعادت دنیا و آخرت است و هدایت آن فراگیر می باشد
      • آیات بیناتی که در بیت اللَّه است (فِیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ)
      • استخدام دو جانبه یک کلام، از عجائب لطائف قرآن کریم است
      • ” آیت” اعم از معجزه و خارق العاده است و مقام ابراهیم و امنیت داخلی به بیت و وجوب حج البیت بهترین آیات می باشند
      • جمله:” مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً” در صدد بیان حکم تشریعی است نه اخبار از یک خاصیت تکوینی
    • بحث روایتی (روایاتی در باره: کعبه، دحو الأرض، اولین بیت مبارک بودن بیت اللَّه، حج و …)
    • بحث تاریخی
      • (پیرامون بنای کعبه و چند بار تجدید بنای آن)
      • شکل کعبه
      • جامه کعبه
      • مقام و منزلت کعبه
      • تولیت کعبه
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۹۸ تا ۱۰۱
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • بیان ارتباط این آیات با آیات سابق مربوط به یهود
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۱۰۲ تا ۱۱۰
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • ” حق التقوی” غرض و مقصد نهایی است و دستور” فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ” راه رسیدن به آن هدف را نشان می دهد
      • مراد از اعتصام همگانی به” حبل اللَّه” در” وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً …”
      • دأب و رسم قرآن بر ذکر علل و اسباب تعلیماتش می باشد و از اطاعت و تقلید کور کورانه و بدون دلیل نهی می کند
      • امر به معروف و نهی از منکر، از لوازم و واجبات اجتماع معتصم به حبل اللَّه است
      • نهی از تفرقه و اختلاف در آراء و عقائد
      • مالکیت خدای تعالی دلیل بر اینست که او ظالم نیست
    • بحث روایتی (روایاتی در باره:” حق تقاته”” حبل اللَّه”، فرقه ناجیه و امت واحده …)
  • سوره آل عمران (۳): آیات ۱۱۱ تا ۱۲۰
    • اشاره
    • ترجمه آیات
    • بیان آیات
      • اشاره
      • مراد از اینکه بر اهل کتاب ذلت زده شده:” ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّهُ”
      • معنای” امت قائمه” و اشاره به فرق بین” سرعت” و” عجله”
      • عمل فاسد، اثر فاسد در پی دارد
      • اگر مسلمین صبر کنند و تقوا پیشه سازند، از کینه دشمنان ایمن خواهند بود

Visits: 0