ترکیب آیه هفتم سوره بقره
خَتَمَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَ عَلى سَمْعِهِمْ وَ عَلى أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظیمٌ (۷)
« ،قهر خدا بر دل ها و گوش های ایشان مهر نهاده و بر دیده هاشان پرده افکنده که فهم حقایق و معارف الهی را نمی کنند و ایشان راست عذابی سخت»
خَتَمَ :
ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح
الله :
ترکیب: فاعل و مرفوع به ضمه ظاهری
عَلی :
ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.
قُلوب :
ترکیب : اسم مجرور به حرف جر علی، علامت جرّ: کسره ظاهری
علی قلوب: جار و مجرور، متعلق به ختم
هِم :
ترکیب : ضمیر متصل، مبنی بر سکون و محلاً مجرور، مضافٌ الیه
وَ :
ترکیب : حرف عطف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
عَلی :
ترکیب : حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.
سَمعِ :
ترکیب : اسم مجرور به حرف جرعلی، علامت جر: کسره ظاهری
علی سَمعِ: جار و مجرور، متعلق به خَتَمَ
هِم:
ترکیب: ضمیرمتصل، مبنی بر سکون و محلاً مجرور، مضافٌ الیه
وَ:
ترکیب: حرف عطف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
عَلی:
ترکیب: حرف جر، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.
ابصارِ:
ترکیب: اسم مجرور به حرف جرعلی، علامت جر: کسره ظاهری
عَلی اَبصارِهِم: جار و مجرور، متعلق به عامل محذوف(جُعِلَ یا ضُرِبَ)، محلاً مرفوع، خبر مقدم برای غشاوهٌ.
هِم:
ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون و محلاً مجرور، مضافٌ الیه
غِشاوَهٌ:
ترکیب: مبتدای موخَّر، مرفوع به ضمه ظاهری
وَ:
ترکیب: حرف عطف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
لَ:
ترکیب: حرف جر، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
هُم:
ترکیب: ضمیرمتصل، مبنی بر سکون، محلاً مجرور به حرف جر: ل،
لَهُم :جار و مجرور، متعلّق به افعال عموم مقدَّر، محلاً مرفوع، خبرمقدّم برای عذاب.
عذاب:
ترکیب: مبتدای موخر، مرفوع به ضمه ظاهری
عظیم:
ترکیب: صفت عذاب و مرفوع به ضمه ظاهری
جملات این آیه:
١) علی ابصارهم: شبه جمله خبر مقدم برای غشاوه به همراه متعلق محذوف و محلا مرفوع.
٢) لهم: شبه جمله به همراه متعلق محذوف خبر مقدم برای عذاب و محلا مرفوع.
٣) ختم الله… جمله مستانفه محلی از اعراب ندارد.
٤) علی قلوبهم لامتعلق ختم جمله مفعول به و محلا منصوب.
