ترکیب آیه سیزدهم سوره بقره « وَإذا قِیلَ لَهُم آمِنوا کَمَا آمَنَ النَّاسُ قالوا أَنُؤمِنُ کَمَا آمَنَ السُّفَهاءُ اَلا إنهُّم هُم السُفُهاءُ ولَکِن لا یَعلَمُون (۱۳) » « و هنگامی که به آنان گفته شود: همانند سایر مردم ایمان بیاورید، می گویند آیا همچون ابلهان ایمان بیاوریم؟ بدانید این ها همان ابلهانند ولی نمی دانند.» […]
« و هنگامی که به آنان گفته شود: همانند سایر مردم ایمان بیاورید، می گویند آیا همچون ابلهان ایمان بیاوریم؟ بدانید این ها همان ابلهانند ولی نمی دانند.»
وَ:
ترکیب: حرف عطف، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
إذُا:
ترکیب: ظرف زمان شرطیه، مبنی بر سکون، محلا منصوب، مفعول فیه، متعلق به قیل.
قِیل:
ترکیب: فعل ماضی مجهول، مبنی بر فتح، ضمیر مستتر هو محلا مرفوع نایب فاعل است.
لَ:
ترکیب: حرف جر، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
هُم:
ترکیب: ضمیر متصل، مبنی بر سکون، محلا مجرور به حرف جر « ل»
لَهُم:جار و مجرور، متعلق به قیل.
آمَنوا:
ترکیب: فعل امر، مبنی بر حذف نون، واو: ضمیر متصل، مبنی، محلا مرفوع، فاعل
کَما:
ترکیب: ک: حرف جر، کاف تشبیه به معنای مثل، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
ما: مای مصدریه، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.
آمَن:
ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح.
النّاسَ:
ترکیب: فاعل و مرفوع به ضمه ظاهری
کَما آمَنَ النّاسُ:مای مصدریه با آمن تاویل به مصدر ایمان برده می شوند، یعنی کـَایمانِ الناسِ، می شود که در واقع صفت برای ایمانا محذوفی هست که مفعول مطلق برای آمنوا می باشد (کاف) هم به معنای مثل است پس تقدیرش چنین است: آمنوا ایماناً مثل ایمانِ الناس.
قالُوا:
ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر ضمم، واو ضمیر متصل، مبنی، محلا مرفوع فاعل
أ:
ترکیب: همزه استفهام انکاری، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
نؤمِنُ:
ترکیب: فعل مضارع مرفوع به ضمه ظاهری، ضمیر نحن مستتر درآن محلا مرفوع است.
کَمَا:
ترکیب: ک: حرف جر، کاف تشبیه به معنای مثل، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
ما: مای مصدریه، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.
آمَنَ:
ترکیب: فعل ماضی، مبنی بر فتح.
النّاسَ:
ترکیب: فاعل و مرفوع به ضمه ظاهری
کَمَا آمَنَ النّاسَ: مای مصدریه با آمن تاویل به مصدر ایمان برده می شوند، یعنی کـَایمانِ النّاسِ، می شود که در واقع صفت برای ایماناً محذوفی هست که مفعول مطلق برای آمنوا می باشد، کاف هم به معنای مثل است پس تقدیرش چنین است: آمِنوا ایماناً مثلَ ایمانِ النّاس.
السُفَهاء:
ترکیب: فاعل و مرفوع به ضمه ظاهری
کَمَا آمَنَ السُفَهاءُ: مای مصدریه با آمن تاویل به مصدر ایمان برده می شوند یعنی کایمانِ السفهاءِ می شود که در واقع صفت برای ایمانا محذوفی هست که مفعول مطلق برای آمنوا باشد کاف هم به معنای مثل است، پس تقدیرش چنین است: آمِنوا ایماناً مثلَ ایمانِ السُّفهاءِ.
ألَا:
ترکیب: حرف استفتاح، مبنی بر سکون محلی از اعراب ندارد.
إِنّ:
ترکیب: از حروف مشبهه با لفعل، مبنی بر فتح، محلی از اعراب ندارد.
هُم:
ترکیب: ضیر متصل، مبنی بر سکون، محلا منصوب اسم انّ
هُم:
ترکیب: ضیر فصل، مبنی بر سکون، محلا مرفوع، مبتدا.
السُفَهاءُ:
سفهاء: اسم ثلاثی مزید، جمع مکسر کثرت، مفردش سفیه، از ماده سفه، سالم برای جمع مذکر حقیقی، منصرف، متصرف مشتق، معرب معرفه به الف ولام
وَ:
ترکیب: حرف عطف، مبنی بر فتح ، محلی از اعراب ندارد.
لکِن:
ترکیب: حرف استدراک، مبنی، غیر عامل
لا:
ترکیب: لاء نافیه، مبنی بر سکون، محلی از اعراب ندارد.
یَعمَلون:
ترکیب: فعل مضارع مرفوع به ثبوت نون واو: ضمیر متصل، مبنی، محلا مرفوع، فاعل
اعراب جملات آیه:
١- قِیل لَهم: جمله شرط اذا محلی از اعراب ندارد.
٢- لَهُم: مفعول به با واسطه برای متعلق قیل، محلا منصوب
٣- آمَنوا: مقول قول و نایب فاعل، محلا مرفوع
٤- کَمَا آمَن النّاس: تاویل به (کایمان الناس) صفت برای ایمانا محذوف، محلا منصوب
۵- قالُوا: جواب شرط اذا محلی از اعراب ندارد.
۶- أَنومِن: مقول قول و مفعول به، محلا منصوب
٧- کَمَا آمَنَ السُفَهاءُ: تاویل به کایمان السفهاء صفت برای ایمانا محذوف، محلا منصوب
٨- مجموع جمله شرط و جواب اذا: (عطف به جمله یقول: صله ) در آیه ۸ محلی از اعراب ندارد.
٩- اَلا إنّهُم السُفَهاء: جمله مبتدیه محلی از اعراب ندارد.
١٠- هُم السُفَهاءُ: جمله خبریه ( محلا خبر ان ّ) محلا مرفوع
