|
1- بد خلقى
آدمى بايد سعى كند تا اخلاق و سيرت درونى خود را همچون ظاهر خود زيبا و پسنديده سازد. بدخلقى صفت ناپسندى است كه زندگى انسان را تيره و تار مىكند. ورود بدخُلقى در محيط زندگى خانوادگى موجب عوارض منفى بىشمارى مىگردد كه در قالب تند خويى، گرفتگى چهره، بىحوصلگى، اخم و بهانهگيرى نمايان مىشود.بداخلاقى يكى از آفات ويرانگر زندگى خانوادگى است؛حضرت على عليه السلام فرمود: «مَنْ ساءَ خُلْقُهُ مَلَّهُ اهْلُهُ» «1»هر كس بداخلاق باشد، خانوادهاش از او ناراحت و ملول مىشود.
آثار بدخلقى
بدخلقى، محيط خانه را به جهنّم سوزانى تبديل مىكند كه ثمرهاى جز از دست دادن خوشبختى و سعادت افراد خانواده ندارد. اينك برخى از آثار منفى بدخلقى را ذكر مىكنيم:
الف- ضايع شدن شخصيت انسانى
اوّلين اثر منفى بدخلقى بطور مستقيم متوجه شخص بداخلاق مىگردد؛ بدين معنى كه بداخلاقى چنان چهره زشت و نامطلوبى از انسان ارائه مىدهد كه با مشاهده آن، خوبيها، صفات ارزشمند و ساير ارزشهاى اجتماعى او از ياد رفته، شخصيت وى ضايع و در نظر ديگران خوار و ذليل مىگردد. امير مؤمنان عليه السلام فرمود: «رُبَّ عَزيزٍ اذَلَّهُ خُلْقُهُ وَ رُبَّ ذَليلٍ اعَزَّهُ خُلْقُهُ» «2»چه بسا عزيزى كه اخلاق بد، مايه ذلّت و خوارى او شده و چه بسا خوار و ذليلى كه اخلاق خوب، او را به عزّت و بزرگى رسانده است.علاوه بر آن، بدخلقى مايه تباهى و ضايع شدن آثار اعمال نيك انسان مىشود. امام صادق عليه السلام در اين باره فرمود: «انَّ سُوءَ الْخُلْقِ لَيُفْسِدُ الْعَمَلَ كَما يُفْسِدُ الْخَلُّ الْعَسَلَ». «3»
بدخويى، كردار را تباه مىسازد، چنان كه سركه عسل را.
ب- ايجاد ترس و اضطراب
بدخلقى در خانه و يا در محيط كار و زندگى، زمينه تفاهم و همدلى و صميميت را از بين برده، موجب دورى از مردم و در نتيجه آشفتگى روحى و احساس تنهايى و دلهره مىشود. امير مؤمنان عليه السلام فرمود: «مَنْ خَشُنَتْ عَريكَتُهُ اقْفَرَتْ حاشِيَتُهُ» «1»هر كس درشت خوى باشد، دور و برش خالى گردد (و كسى در كنار او نمىماند).محيط خانه و زندگى بايد محل آرامش و آسايش زن و مرد و فرزندان آنان باشد.بداخلاقى، آرامش و صفاى محيط خانواده را از بين برده، ترس و دلهره را جايگزين آن مىكند. بعلاوه، آنگاه كه شوهر با بدخلقى عرصه زندگى را براى همسرش تنگ كرده و به جاى ملاطفت و نيكى، خشونت كند، اضطراب و ترس را بر وى چيره ساخته و تعادل روحى او را از بين مىبرد. در اين هنگام است كه زن احساس وحشت مىكند و خويشتن را در برابر ديو بدخلقى گرفتار مىيابد. امير مؤمنان على عليه السلام فرمود: «لا وَحْشَةَ اوْحَشُ مِنْ سُوءِ الْخُلْقِ» «2»
هيچ وحشتى، ترسناكتر از بدخلقى نيست.
ج- زوال محبّت
اثر ديگر بدخلقى، كاهش مهر و محبّت و از بين رفتن مهربانى و دوستى است. رفتار انسان بدخلق، براى هيچ كس خوشايند نيست؛ همه از خوى ناپسند، در رنج و عذابند و از آن نفرت دارند.خوشرويى كمترين بهايى است كه زن در مقابل تلاش شبانهروزى خود، از شوهر انتظار دارد و در حقيقت، جبران كننده بسيارى از كمبودهاى مادى زندگى بوده، تحمّل ناهمواريهاى آن را براى او ميسّر مىسازد. زنى كه همواره با تندخويى شوهرش رو به رومىشود، زندگى در نظرش تيره و تار شده، از معاشرت با همسر بىحوصله و بدخلقِ خود خسته و درمانده خواهد شد.گاهى تندخويى و بداخلاقى افراد چنان خستهكننده و نفرت انگيز است كه عدّهاى به انتظار مرگ آنان نشسته و بدين وسيله شاد مىشوند. امير مؤمنان عليه السلام فرمود: «مَنْ ساءَتْ سَجِيَّتُهُ سَرَّتْ مَنِيَّتُهُ» «1»هر كس بداخلاق باشد، مرگش مايه شادى گردد.
|