|
ج- پرورش استعداد اخلاقى
كودك، گر چه در ابتداى طفوليت، قدرت تشخيص همه صفات خوب و بد را ندارد، امّا با گذشت زمان و بر اثر رشد عقلى و عاطفى، بتدريج خوب و بد را تشخيص داده، وجدان اخلاقى در او شكل مىگيرد. كودك به پيروى از پدر و مادر خود، امورى را بد شمرده، از آن دورى مىكند و امورى را نيك دانسته، به انجام آن مبادرت مىورزد. بدين تربيت، صفات اخلاقى در كودك شكل مىگيرد. از اين رو، توجّه به نوع رفتار با كودك، اهميّت بسيار دارد. رفتار پدر و مادر مىتواند براى كودك تأثير منفى يا مثبت اخلاقى داشته باشد. آنها با مراقبت از رفتار خود در برابر كودك، بايد از هرگونه بدآموزى جلوگيرى كنند.پرورش اخلاقى كودك موجب سعادت دنيا و آخرت او مىشود و سلامت نفس و رضايت خاطر او را فراهم نموده، موجب عزّت و ارجمندى او مىشود.
امير مؤمنان على عليه السلام فرمود:
«ارْضَى النَّاسِ مَنْ كانَتْ اخْلاقُهُ رَضِيَّةً» «1»
خشنودترين مردم كسى است كه اخلاقش پسنديده باشد.
پدر و مادر علاوه بر رفتار نيك، بايد ذهن كودكان را نيز به مفاهيم اخلاقى- چه زشت
و چه زيبا- آشنا سازند تا آنها با شناخت صحيح از واژههاى اخلاقى با آن برخورد حساب شده داشته باشند.
پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مىفرمايد:
«لَوْ يَعْلَمِ الْعَبْدُ ما فى حُسْنِ الْخُلْقِ يَعْلَمُ انَّهُ مُحْتاجٌ انْ يَكُونَ لَهُ خُلْقٌ حَسَنٌ» «1»
اگر انسان مىدانست چه فايدهاى در اخلاق نيك است، مىفهميد كه به آن نياز دارد.
بنابراين، بايد به كودك فهماند كه اخلاق نيكو، سبب سرافرازى و زندگى شرافتمندانه او خواهد شد، همان گونه كه اخلاق زشت، سرافكندگى، خوارى و نكبت زندگى را در پى دارد. به تعبير على عليه السلام:
«رُبَّ عَزيزٍ اذَلَّهُ خُلْقُهُ وَ رُبَّ ذَليلٍ اعَزَّهُ خُلْقُهُ» «2»
اى بسا عزيزى كه اخلاقش او را خوار ساخته، و چه بسا ذليلى كه اخلاقش او را سرافراز كرده است.
در اين مجال به مهمترين صفات اخلاقى كه تأثير زيادى در شكل گيرى شخصيّت اخلاقى كودك دارد، مىپردازيم:
|