2- تمرين
تمرين يكى از عوامل رشد و پرورش صفات اخلاقى است. براى انجام رفتار و كردار پسنديده، بايد تمرين كرد تا به آن عادت نمود. حضرت امير عليه السلام فرمود:
«عَوِّدْ نَفْسَكَ فِعْلَ الْمَكارِمِ» «1»
نفست را به انجام اعمال پسنديده عادت ده.
تمرين و تكرار نسبت به يك خصلت زيبا يا زشت، آن را به صورت عادت يا طبيعت دوّم انسان در مىآورد. حضرت على عليه السلام فرمود:
«الْعادَةُ طَبْعٌ ثانٍ» «2»
عادت، طبيعت دوم است.
وقتى چيزى به صورت عادت درآمد، بتدريج اعضا و جوارح انسان را كنترل كرده، بر وجود او مسلّط مىشود؛ به فرموده امير مؤمنان (عليه السلام):
«لِلْعادَةِ عَلى كُلِّ انْسانٍ سُلْطانٌ» «3»
عادت بر هر انسانى حكومت مىكند.
در هر ازدواجى، زن و شوهر به محيطى قدم مىگذارند كه زندگى در آن براى آنان تازگى دارد. از اين رو، بر آنان لازم است در رفتارشان با يكديگر به فضايل اخلاقى و آداب متناسب با زندگى خانوادگى توجّه داشته باشند و با تمرين براى ايجاد و كسب ارزشهاى اخلاقى بكوشند تا كمكم به صورت ملكه درآيد، بگونهاى كه بدون هيچ زحمتى و براحتى با همسر و فرزندان خويش، رفتار نيك داشته باشد. همان حضرت فرمود:
«كَفى بِفِعْلِ الْخَيْرِ حُسْنَ عادَةٍ» «1»
عادت نيكو براى انجام عمل نيك، كفايت مىكند.
|