|
8. شتابزدگى
منظور از شتابزدگى، اقدام زود هنگام در انجام كار است. همان گونه كه عدم دقت در معاينه و اقدام دير هنگام در رسيدگى و معالجه بيماران، براى پزشكان آفت است و گاهى سبب تلف شدن بيمار مىشود يا درمان او را مشكلتر مىكند، اقدام زود هنگام نيز آسيب اخلاقى است.آيات و روايات فراوانى درباره شتابزدگى وجود دارد. قرآن كريم مىفرمايد:
خُلِقَ الْانْسانُ مِنْ عَجَلٍ سَاوريكُمْ آياتى فَلا تَسْتَعْجِلُونَ. (انبياء: 37) آدمى شتابكار آفريده شده است. آيات خود را به شما نشان خواهم داد، شتاب نكنيد. راه سعادت اين است كه انسان در هر كارى كه قدم مىگذارد، با نهايت دقت و هشيارى و به دور از هرگونه عجله، جوانب آن را بررسى كند و از هرگونه پيشداورى و اقدام عجولانه بپرهيزد.
رسول اكرم (ص) مىفرمايد:
انَّما اهْلَكَ النَّاسَ الْعَجَلَةُ وَلَوْ انَّ النَّاسَ ثَبَّتُوا لَمْ يُهْلَكْ احَدٌ «2»
شتاب، مردم را هلاك كرد و اگر مردم خويشتندار بودند، هيچكس به هلاكت نمىرسيد.از اين روايت استفاده مىشود كه بيشتر هلاكتهايى كه بر اثر حوادث غيرمنتظره و ناپخته پيش مىآيد در اثر عجله است.شتابزدگى، با سرعت و اقدام به موقع تفاوت دارد. سرعت آن است كه انسان پس از فراهم شدن مقدمات و شرايط لازم، فرصت را از دست ندهد و به انجام كار اقدام كند. امير مؤمنان (ع) درباره تفاوت عجله و سرعت در كارها مىفرمايد:
ايَّاكَ وَالْعَجَلَةَ بِالْامُورِ قَبْلَ اوانِها، وَالتَّساقُطَ فيها عِنْدَ امْكانِها «3»
بپرهيز از عجله در كارها، قبل از رسيدن موعد آنها؛ و از سستى در كارها، هنگام رسيدن زمان [و فراهم شدن اسباب] آن بپرهيز.
عجله در درمان سبب اتلاف وقت و فزونى لغزشها مىشود. پزشك عجول، بيشتر اوقات گرفتار لغزشهاى مختلف مىشود، چه در تشخيص بيمارى و چه در راه درمان آن. امام على (ع) مىفرمايد:
مَنْ عَجَلَ كَثُرَ عِثارُهُ «1» هر كس عجله كند لغزش او بسيار خواهد بود.
|