فضايل اخلاقى در پژوهش
برخى از فضيلتهاى اخلاقى در پژوهش عبارتند از
1. شهامت در پژوهش
پژوهشگر نبايد از انجام پژوهشهاى بزرگ، به دليل ترس از ناتوانى يا ترس از مشكلات
احتمالى آن، خوددارى كند. امام على (ع) در اين باره مىفرمايد:
اذا هِبْتَ امْراً فَقَعْ فيهِ، فَانَّ شِدَّة تَوَقّيهِ اعْظَمُ مِمَّا تَخافُ مِنْهُ «1»
چون از كارى ترسيدى خود را در آن بيفكن؛ زيرا سختى حذر كردن بزرگتر است از آنچه كه از آن ترس دارى.پژوهشگر بايد بتواند با شهامت و شجاعت از پژوهش و نظريه خود دفاع كند و هرگز تحت تأثير تهديد و تطميع، از نتايج پژوهش خود دست بر ندارد.
2. نشاط در تحقيق
نشاط در تحقيق، يعنى زندگى كردن با مسئله مورد پژوهش و عشق ورزيدن به آن.
پژوهشگر بايد همه اوقات شبانهروز خود را در انديشه موضوع پژوهش سپرى كند و سستى به خود راه ندهد. به قول مولوى:
علم دريايى است بىحد و كنار
طالب علم است غواص بحار
گر هزاران سال باشد عمر او
او نگردد سير خود از جست و جو «2»
3. صبر و حوصله
پژوهشگر در صورتى به نتيجه مطلوب دست مىيابد كه در فرايند تحقيق، صبر و حوصله كافى داشته باشد. امير مؤمنان (ع) مىفرمايد:
مَنْ رَكِبَ مرْكَبَ الصَّبْرِ اهْتَدى الى مَيَدانِ النَّصْرِ «3»
هر كه بر مركب صبر سوار شود، به ميدان پيروزى و نصرت راه خواهد يافت.
نيز مىفرمايد:
مَنْ صَبَرَ نالَ الْمُنى «4»
هر كه صبر كند به آرزوهايش نايل مىشود.
4. پژوهشِ گروهى
از جمله فضيلتهاى اخلاقى در كاوشهاى علمى اين است كه پژوهشگر از انديشههاى ديگران بهره برد و با همكارى و مشاوره افراد صاحب نظر و به صورت گروهى پژوهش خود را به ثمر برساند. امام على (ع) مىفرمايد:
افْضَلُ النَّاسِ رَأْياً مَنْ لا يَسْتَغْنى عَنْ رأْىِ مُشيرٍ «1»
بهترين انديشهها از آنِ كسانى است كه از مشورت با ديگران خود را بىنياز نبينند. پژوهشهاى گروهى از اتقان و استحكام بيشترى نسبت به پژوهش فردى برخوردار است.
|