أسرارالصلاة ص : 172
فصل «در آداب ظاهرى مسجد»
مهم‏ترين حق مسجد بر مسلمانان، آباد داشتن مساجد بواسطه انجام عبادات در آنها است، و از جمله آداب مسجد است كه هنگام رفتن بسوى مسجد اين دعا را قرائت نمائى:
بسم اللّه‏الّذى خلقنى فهو يهدين و الّذى هو يطعمنى و يسقين و اذا مرضت فهو يشفين و الّذى يميتنى ثمّ يحيين، و الّذى اطمع ان يغفر خطيئتى يوم الدّين، ربّ هب لي حكما و الحقنى بالصّالحين، و اجعل لي لسان صدق في الاخرين و اجعلنى من ورثة جنّة النّعيم.
و براى اين ثواب بسيار و فضيلتى بس بزرگ وارد شده است.
و از آداب ديگر مسجد، در آوردن كفش هنگام دخول در مسجد و تسميه و دعا هنگام دخول و خروج از مسجد است و مستحب است كه هنگام دخول و خروج پس از بسم اللّه بگويد:
اللّهمّ صلّ على محمّد و آل محمّد الّلهمّ اغفر لي ذنوبى و افتح لي ابواب فضلك.
و باز مستحب است كه هنگام خروج از مسجد پس از اداء نماز
أسرارالصلاة ص : 173
بر درب مسجد بايستد و بگويد:
الّلهمّ دعوتنى فاجبت دعوتك و صلّيت مكتوبتك و انتشرت في ارضك كما امرتنى فاسئلك من فضلك العمل بطاعتك و اجتناب سخطك و الكفاف من الرّزق برحمتك.
و مستحب است كه در هنگام ورود بمسجد پاى راست و هنگام خروج پاى چپ را مقدم بدارد، و اين امر در ورود و خروج هر مكان شريفى آمده است بخلاف امكنه پست كه مطلب در آن مكانها بالعكس است و مستحب است كه در هر مسجدى كه انسان وارد ميشود دو ركعت نماز تحيت براى آن مسجد بجاى آورد، هم چنين جاروب كردن مسجد و روشن نمودن چراغ در مساجد مستحب است، و دو طبقه ساختن و سقف براى آن بنا نمودن و زينت كردن و تصوير بر در و ديوار مسجد كشيدن كراهت دارد، و بعضى قائل بحرمت اين امور شده‏اند، و احوط اجتناب از اين امور است.
هم چنين كراهت دارد كه مناره مسجد خيلى بلند باشد و يا اينكه در وسط مسجد قرار داشته باشد و بعضى قائل بحرمت شده‏اند، هم چنين مكروه است خارج نمودن سنگ ريزه از مسجد و احوط اجتناب از اين كار است و اگر كسى اين كار را انجام داده باشد ميبايست كه آن سنگ - ريزه‏ها را بهمان مسجد و يا مسجد ديگرى باز گرداند، هم چنين مكروه است خريد و فروش و تمكين ديوانگان و كودكان در مسجد و احوط در همه اين امور اجتناب از آنها است، هم چنين مكروه است اقامه حدود، و بيش از حد صدا را بلند نمودن و يا اعلان گمشده‏ها و سخن گفتن درباره امور دنيائى، و آن هر موردى است كه در هنگام مرگ و پس از آن بكار
أسرارالصلاة ص : 174
انسان نيايد، و چيزى ساختن و كشف عورت، از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله روايت شده كه كشف ران و ناف و زانو در مسجد جزء كشف عورت است، هم چنين مكروه است تكيه دادن و خوابيدن در مسجد الحرام و مسجد النبى، بلكه در جميع مساجد، ولى بعضى اين را رد نموده‏اند، و دخول در مسجد در حاليكه دهان انسان بوى سير و پياز و تره مى‏دهد، و يا در حالى كه وضع انسان بگونه‏اى باشد كه باعث اذيت و ناراحتى ديگران شود و لو اندك و آب دهان، و يا خلط سينه و آب بينى در مسجد انداختن و كفاره اين عمل پوشانيدن اين‏ها است. و كشتن شپش، و يا مسجد را راه قرار دادن و سخن گفتن بزبانى كه عامه مردم نمى‏فهمند و وضوء از بول و غايط و بعضى قائل بحرمت اين امر شده‏اند. هم چنين حرام است نجاست را داخل مسجد نمودن، و بعضى اين مسئله را به نجاساتى كه اشياء ديگر را هم نجس ميكند اختصاص داده‏اند. و همين هم صحيح است.
خاتمه: از رسولخدا صلّى اللّه عليه و آله و اهل بيت آن بزرگوار در تأكيد و ترغيب بحضور در مساجد اخبار زيادى رسيده و در بعضى از آنها استحباب اختيار نماز فرادا در مسجد بر جماعت در غير مسجد وارد شده است، اين براى مردان، اما براى زنها روايت شده كه مسجد زن خانه او است. و مستحب است كه مؤمن در خانه خودش محلى را بعنوان مسجد و محل عبادت خود قرار دهد، و رفتارش با آن مكان رفتار با مسجد باشد.