علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 4 ص : 440
فصل 97 ركوع‏
و امّا در ركوع، بايد ذكر عظمت و كبرياى خداى تعالى تازه كنى، و دستهاى خود را به جهت تعظيم و تكبير او بلند گردانى، و اين را نشانه آن سازى كه دست عقول و اوهام از رسيدن به جلال و عظمت او كوتاه است و از عقاب او به عفو او پناه گيرى و زينهار خواهى، و به قصد تعظيم او و اظهار ذلّ و فروتنى خود سر بر ركوع فرود آرى، و در نرم ساختن دل و تجديد خشوع بكوشى، و ذلّت خود و عزت او و ضعف خود و قوّت او و عجز خود و قدرت او و پستى خود و علوّ او در دل آرى، و بر اقرار و اعتراف آوردن آن در دل از زبان يارى جوئى، و او را تسبيح گوئى و به عظمت او گواهى دهى، كه او از هر بزرگى بزرگتر است، و اين را در دل خود مكرّر كنى تا عظمت و جلال او در دلت راسخ شود، سپس از ركوع سر بردارى به اميد آنكه بر تو رحم آرد، و اين اميد را در نفس خود به گفتن «سمع اللّه لمن حمده»: يعنى خدا كسى را كه حمد و شكر او كرد اجابت فرمايد، مؤكّد گردانى، سپس شكر را، كه متقاضى افزايش است، در پى آن آرى و بگويى:الحَمدُ لِلَّهِ رَبِّ العالَمينَ 1: 2،آنگاه بر اظهار فروتنى و خشوع خود و تعظيم و بزرگداشت او افزايى و گوئى: «اهل الكبرياء و العظمة و الجود و الجبروت».
صدوق - رضوان اللّه عليه - روايت كرده است كه: «از امير مؤمنان عليه السّلام درباره كشيدن گردن در حال ركوع پرسيدند، فرمود: معنى آن اين است: به تو ايمان آوردم اگر چه گردنم را بزنى».
علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 4 ص : 441
حضرت صادق عليه السّلام فرمود: «هيچ بنده‏اى ركوع حقيقى براى خدا نمى‏كند مگر اينكه خدا به نور و بهاء خود او را زينت مى‏بخشد، و او را در سايه بزرگوارى و كبرياى خود جاى مى‏دهد، و بر او جامه برگزيدگان خود را مى‏پوشاند. و ركوع اول است و سجود دوم. پس هر كه اول را بجا آورد شايستگى دوم را به هم مى‏رساند.
در ركوع ادب است و در سجود قرب، و هر كه ادب را نيكو نكند شايسته قرب نشود. پس ركوع كن ركوع كسى كه در دل خود براى خداى عز و جل فروتن و خاشع است، و خود را خاكسار و بيمناك تحت قدرت و سيطره او مى‏بيند. اعضاء و جوارح تو بايد براى او افتاده و خاضع باشد افتادگى و تواضع ترسناك و اندوهگين كه مى‏ترسد از فايده‏اى كه نصيب اهل ركوع است محروم شود. (نقل كرده‏اند كه: ربيع بن خثيم به يك ركوع شب را به روز مى‏آورد، و چون صبح مى‏شد: ناله دردناك مى‏كشيد و مى‏گفت: آه مخلصان پيش افتادند و راه بر ما بريده شد). و پشت خود را در وقت ركوع هموار و برابر ساز تا ركوع خود را درست بجا آورده باشى، و بخاطر آر كه به يارى و مدد او ركوع مى‏كنى نه به نيروى خود. و از دل خود وسوسه‏ها و نيرنگها و كيدهاى شيطان را دور كن، كه خدا بندگان خود را به اندازه فروتنى و تواضعشان بالا مى‏برد. و راه بردن ايشان به فروتنى و خضوع و خشوع بقدر آگاهى آنان به عظمت خداوند است»«».