|
تتميم فضيلت صبر بر شكر
بعضى از اخبار دلالت دارد بر اين كه: صبر از شكر برتر و ثواب آن بيشتر است. چنانكه روايت شده است كه: «شكرگزارترين اهل زمين را در روز قيامت آورند و خدا پاداش سپاسگزاران را به وى عطا فرمايد. و شكيباترين اهل زمين را آورند و به وى گويند: آيا راضى هستى كه همانند اين سپاسگزار تو را پاداش دهيم؟ گويد: آرى پروردگارا خداى تعالى فرمايد: نه به او نعمت دادم پس شكر گزارد، و تو را مبتلا ساختم پس صبر نمودى، پاداش تو را مضاعف مىكنم آنگاه چند برابر پاداش سپاس گزاران به وى عطا فرمايد». و مثل گفتار امام عليه السّلام:«الطّاعم الشّاكر بمنزلة الصّائم الصّابر»
«خورنده شكر گزار مانند روزهدار شكيباست» و اين دلالت مىكند بر اين كه صبر از شكر افضل است، زيرا مشبّه به (آنچه يا آنكه چيزى يا كسى را به آن تشبيه كنند) از مشبّه (مانند شده) در مرتبه بالاتر است. و
علماخلاقاسلامى ج : 4 ص : 388
مانند قول امام باقر عليه السّلام:«مروّة الصّبر في حال الحاجة و الفاقة و التّعفّف و الغنى، اكثر من مروّة الإعطاء»
«جوانمردى صبر در حال فقر و حاجت و عفّت ورزى و آبرو دارى و بىنيازى نمودن از جوانمردى بخشيدن بيشتر است».
و قول خداى تعالى:«إِنَّما يُوَفّى الصّابِرُونَ أَجرَهُم بِغَيرِ حِسابٍ» 39: 10آن را تأييد مىكند.
و سزاوار است كه در امثال اين اخبار دو قيد در نظر باشد:
يكى - قيد مراتب صبر و شكر، و مراد اين است كه بعضى از مراتب صبر از برخى مراتب شكر برتر است. و در اين شكّى نيست، زيرا هر كه عزيزترين فرزندان خود را از دست بدهد و به فقر و بيمارى مبتلا شود، و با وجود اين صبر كند و جزع و بىتابى ننمايد، او البتّه افضل است از كسى كه مال زيادى به او داده شده، و بگويد:
خدا را شكر، الحمد للّه، بدون اينكه عمل ديگرى از طاعات بجا آورد.
و ديگر - اين قيد كه آن اخبار خارج از اين تصور عموم مردم است كه ميان صبر و شكر جدائى است، زيرا عامّه مردم از خوددارى از جزع بهنگام بلا چيزى جز صبر نمىفهمند، و توجه ندارند كه اين خوددارى نوعى عبادت است كه براى بزرگداشت خدا حاصل شده است، و اين عين شكر است. و همچنين از حمد كردن و اشتغال به نماز بهنگام رسيدن نعمت چيزى جز شكر نمىفهمند، و توجه ندارند كه اين عمل باز داشتن نفس از كفران و ناسپاسى است، و اين عين شكر است.
علماخلاقاسلامى ج : 4 ص : 389
و از آنهاست:
|