پيوست اصلاح‏
ضد افساد، اصلاح ميان مردم است، و اين از بزرگترين مصاديق خيرخواهى است، و ثواب آن در نزد خدا بسيار است.
رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود:«أفضل الصّدقة اصلاح ذات البين»
«برترين صدقات اصلاح ميان مردم است».
و فرمود:«اتّقوا اللّه و أصلحوا ذات بينكم، فانّ اللّه تعالى يصلح بين المؤمنين يوم القيامة».
از خدا بترسيد و ميان خويش را اصلاح كنيد كه خداى تعالى در قيامت ميان مؤمنين اصلاح خواهد كرد».
و فرمود: «كسى كه ميان دو نفر اصلاح كند و خير گويد دروغگو نيست» [1].
و فرمود: «هر دروغى را مى‏نويسند مگر اينكه در جهاد باشد، كه جنگ خدعه است، يا دروغى گفته شود كه براى اصلاح ميان مردم باشد».
و امام صادق عليه السّلام فرمود:«صدقة يحبّها اللّه اصلاح بين النّاس اذا تفاسدوا، و تقارب بينهم إذا تباعدوا».
«صدقه‏اى كه خدا دوست دارد اصلاح ميان مردم است هر گاه به اختلاف و فساد افتاده باشند، و نزديك ساختن آنها به يكديگر هر گاه از هم دور شده باشند».
و به مفضّل فرمود:«إذا رأيت بين اثنين من شيعتنا منازعة، فافتدها من مالى».
«هر گاه ميان دو تن از شيعيان ما نزاعى ديدى، از مال من فديه بده». [2]
__________________________________________________
[1] ظاهرا مراد اين است كه اگر براى اصلاح ميان مردم دروغى گفته شود شخص مصلح دروغگو بشمار نمى‏آيد. م.
[2] يعنى اگر اختلاف بر سر مال باشد، از مال من بده و اصلاح كن. م.
علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 3 ص : 375
و به ابن عمّار فرمود: «از جانب من چنين و چنان بگو. ابن عمّار گفت:
فرموده شما را به آنها مى‏رسانم، و خودم آنچه شما فرموديد و غير از آنچه فرموديد بگويم؟ فرمود: آرى، مصلح دروغگو نيست [مانند اين سخنها صلح است نه دروغ‏]».
و فرمود:«المصلح ليس بكاذب»«»
«مصلح دروغگو نيست»: يعنى اگر براى اصلاح ميان مردم سخن غير واقعى بگويد ولى اصلاح به آن بستگى داشته باشد سخن او دروغ بشمار نمى‏رود. و اين دليل بر وجوب اصلاح ميان مردم است، زيرا ترك دروغ واجب است، و واجب جز به واجب مهمتر و مؤكّدتر ساقط نمى‏شود. و از آنهاست: