|
علماخلاقاسلامى ج : 3 ص : 251
پيوست خاموشى
ضد بيهودهگوئى و زياده و هرزه گوئى يا خاموشى است يا سخنان سودمند گفتن خواه مربوط به دين باشد يا دنيا. فوائد خاموشى و ستايش آن در جاى خود خواهد آمد. و در خصوص ترك سخنان بيهوده و زائد اخبارى وارد شده چنانكه از پيغمبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم روايت است:«من حسن اسلام المرء تركه ما لا يعنيه»
«از نيكوئى اسلام مرد اين است كه چيزهاى بىفايده را ترك كند».
و نيز از آن حضرت منقول است:«طوبى لمن امسك الفضل من لسانه، و انفق الفضل من ماله»
«خوشا آنكه زيادى زبانش را نگاه دارد و زيادى مالش را انفاق كند». و ببين كه مردم كار را چگونه بر عكس كردهاند، زيادى مال را نگاه مىدارند و زيادى زبان را رها مىكنند.
و روايت است كه: «روزى حضرت رسول صلى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: اول كسى كه از اين در داخل مىشود مردى است از اهل بهشت. وقتى آن مرد وارد شد، به او گفتند: ما را به بهترين كارهاى خود كه به آن اميد دارى خبر ده. گفت: من مردى كم عمل هستم، و بهترين چيزى كه به آن به خدا اميدوارم سلامت نفس و ترك چيزهاى بيهوده است».
و آن حضرت صلى اللّه عليه و آله به ابى ذرّ فرمود:«أ لا أعلمك بعمل خفيف على البدن ثقيل في الميزان؟ قال: بلى يا رسول اللّه. قال: هو الصّمت، و حسن الخلق، و ترك ما لا يعنيك».
«مىخواهى تورا كارى ياد دهم كه بر بدن سبك و آسان و در ترازوى اعمال سنگين باشد؟ گفت: آرى يا رسول اللّه. فرمود: خاموشى و حسن خلق و ترك كار بيهوده».
ابن عبّاس گفت: پنج چيز است كه از پولهاى نقره خالص و دل انگيز بهتر است: سخنان بيهوده مگو، كه زائد است و از وزر و آفت آن در امان نيستى
علماخلاقاسلامى ج : 3 ص : 252
و سخنان سودمند نيز مگو مگر آنكه بجا باشد، زيرا بسا هست كه كسى در امر مفيدى سخن مىگويد امّا نابجا و در غير موقع آن و آنگاه به رنج مىافتد. و با حليم و بردبار و با سفيه و سبكسار ستيزه و جدال مكن، كه بردبار با سكوتش بر تو غلبه مىكند، و سفيه با گفتارش تورا مىآزارد. و در غياب برادرت همان را بگو كه دوست دارى پشت سرت بگويد. و در مواردى كه دوست دارى مورد عفو واقع شوى، عفو كن. و همچون كسى عمل كن كه مىداند پاداش نيك دارد و مورد احترام قرار مىگيرد«»».
از لقمان پرسيدند: «دانائى و حكمت تو چيست؟ گفت: از چيزى كه به آن نياز ندارم سؤال نمىكنم و به آنچه بيهوده است نمىپردازم».
و آنچه در فضيلت ترك پرگوئى و سخن بىفايده در اخبار ائمّه عليهم السّلام و كلمات بزرگان حكما و عرفا وارد شده است بيشمار است، و همين اندازه كه ذكر كرديم براى اهل بصيرت كافى است.
|