|
علماخلاقاسلامى ج : 3 ص : 175
فصل 24 ترغيب بر شتاب در انفاق و بخشش
براى بخشنده و انفاق كننده سزاوار است كه چون انگيزه خيرى در درونش پديد آيد و به دلش بگذرد كه مالى در راه خدا بدهد فرصت را غنيمت شمرد و هر چه زودتر فرمان درونى خود را به جا آورد و در خوشدل كردن بينوايان شتاب ورزد زيرا كه (اولا) در زمانه موانع خيرات بسيار است و در تأخير آفات رخ مىنمايد.
و بايد بداند كه پيدايش انگيزه خير در دل انديشهاى از الهام فرشتگان است و «دل مؤمن بين دو انگشت از انگشتان رحمان است»، و اين حالت او به زودى دگرگون مىشود و شيطان او را از فقر مىترساند و به زشتيها و بديها فرمان مىدهد، و شيطان در پى انديشه نيك و الهام فرشته انديشه بد القاء مىكند. (ثانيا) بدين وسيله بينوايان را از ناچارى و اضطرار به سؤال و اظهار نياز محافظت مىكند، زيرا آنچه بعد از سؤال مىدهد پاداش و قيمت آبروى ريخته اوست و در حقيقت احسان و نيكى به شمار نمىرود. روايت است كه: «امير مؤمنان عليه السّلام پنج بار خرما از ملكى كه متعلّق به او بود براى شخصى كه اميد به آن حضرت داشت فرستاد، و آن مرد از كسى چيزى نمىخواست نه از آن حضرت و نه از غير او. مردى عرض كرد: اين شخص چيزى از شما نخواسته و از اين پنج بار يك بار براى او كافى بود. امير مؤمنان عليه السّلام فرمود:
خدا مثل تو را در ميان مؤمنين زياد نكند، من مىبخشم و تو بخل مىورزى انصاف بده هر گاه به كسى كه اميد به من دارد عطا نكنم مگر بعد از سؤال او، پس جز
علماخلاقاسلامى ج : 3 ص : 176
قيمت آنچه از او گرفتهام به او ندادهام زيرا او را در معرض اين در آوردهام كه آبروى چهرهاى را كه در پيش خداى من براى عبادت و طلب حاجت بر خاك مىمالد براى من بريزد. هر كه با برادر مؤمن خود چنين كند، در حالى كه مىداند كه جايگاه شايسته بخشش و نيكى اوست، در دعاى خود (در طلب بهشت) به خدا راست نگفته، كه از او به زبان آرزوى بهشت مىكند و به مال اندك خود بخل مىورزد».«» ديگر آنكه سزاوار است كه براى اداى صدقه خود وقت با فضيلتى را معيّن كند، مثل روز غدير و ماه ذى حجّه، بخصوص دهه اول آن، يا ماه رمضان بخصوص دهه آخر آن. و روايت است كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم جوادترين مردم بود، و در ماه رمضان همچون باد فروهشته و روان كننده بود كه در آن چيزى نگه نمىداشت.
|