علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 3 ص : 104
فصل 11 نكوهش غنا
ثروت و غنائى كه از حلال به دست آمده باشد و زائد بر كمترين مرتبه آن در مصرفهاى درست و در خور بذل شود و وجود و عدم آن در نزد صاحبش مساوى باشد از آفت‏ها و خطرها مصون و ايمن است. امّا ديگر اقسام آن از آفت يا خطر خالى و بر كنار نيست، و دوستى آن يكى از موارد و مصاديق محبّت دنياست، بلكه به خود حبّ مال باز مى‏گردد. و آنچه در ذمّ دنيا و مال وارد شده است بر ذمّ آن نيز دلالت دارد. و در ذمّ و نكوهش بخصوص آن بعضى از آيات و اخبار رسيده است، خداى سبحان مى‏فرمايد:
«انَّ الانْسانَ لَيَطْغى أنْ رَآهُ اسْتَغْنى» 96: 6 - 7(علق، 6 و 7).
«انسان همينكه خود را بى‏نياز ديد طغيان مى‏كند».
و از رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله و سلم پرسيدند: چه كسانى از امّت تو بدترين‏اند؟ فرمود:
«اغنياء». و به بلال فرمود: «خدا را ملاقات كن در حالى كه فقير باشى و ملاقات مكن او را در حالى كه غنى باشى». و فرمود: «فقيران امّت من پانصد سال پيش از اغنياى آنان به بهشت خواهند رفت».
و فرمود:«اطّلعت على الجنّة، فرأيت أكثر أهلها الفقراء. و اطّلعت على النّار، فرأيت أكثر أهلها الأغنياء».
«به بهشت نگريستم و از آن آگاهى يافتم، بيشتر اهل آن را فقيران ديدم، و
علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 3 ص : 105
به جهنّم نگريستم و از آن مطّلع شدم بيشتر اهل آن را اغنياء ديدم».
خداى تعالى به موسى عليه السّلام وحى فرمود: «اى موسى، هر گاه ديدى فقر به تو روى آور است، بگو: خوشا به شعار صالحان. و چون ديدى كه غنا به سوى تو مى‏آيد، بگو: گناهى است كه عقوبتش شتاب كرده است».
و روايت است كه: «هيچ روزى نيست مگر اينكه فرشته‏اى از زير عرش ندا مى‏كند و پيام مى‏دهد كه: اى فرزند آدم، اندكى كه تورا كفايت كند بهتر است از بسيارى كه تورا سركش و طاغى سازد». و عيسى عليه السّلام فرمود: «غنى به سختى و دشوارى به بهشت مى‏رود».