علم‏اخلاق‏اسلامى ج : 2 ص : 340
پيوست (درنگ و تأنّى و وقار و آرامش)
ضدّ عجله «وقار و تأنّى» است، و آن حالتى است در دل كه باعث احتياط و تأمّل در امور و درنگ و تأنّى در گفتار و كردار است.
«توقّف» (درنگ) به تأنّى نزديك است و فرق بين آنها اين است كه توقّف سكون قبل از شروع به كار است و تأنّى سكون و آرامش بعد از اقدام به عمل است به طورى كه حقّ هر جزء كار ادا شود.
و «وقار» شامل توقّف و تأنّى هر دو است، و آن نتيجه آرامش و سكون نفس در گفتار و كردار و حركات پيش از اقدام و بعد از اقدام به آنهاست. و آن نتيجه قوّت و بزرگى نفس است. و در ميان فضائل نفسانى كم صفتى است كه به شرافت آن باشد، و از اين رو انبياء و اصفياء به آن مدح شده‏اند، و در اخبار آمده است كه «مؤمن البتّه متّصف به صفت وقار است». و طمأنينه در افعال و حركات پيش از آنكه ملكه شود وقار ناميده مى‏شود و چون ملكه شد سكينه خوانده مى‏شود، زيرا سكينه آرامش باطن است و وقار آرامش ظاهر. و از آنهاست: