19- پرهيز از ستايش كالاى خود و نكوهش كالاى ديگران
تبليغات به هنگام فروش كالا از نظر اسلام امرى ناپسند است؛ زيرا با تأثيرى كه روى قواى فكرى خريدار مىگذارد، او را از تعقّل صحيح و تصميمگيرى مبتنى بر انديشه سالم باز مىدارد. بديهى است اين كراهت در جايى است كه تبليغات مزبور، حاوى مطلب دروغى نبوده و در آن صرفاً به بيان محسّنات جنس و امتيازات آن بر انواع مشابه اكتفا شود و گرنه در حرمت آن ترديدى وجود ندارد.
از سوى ديگر بدگويى از كالايى كه ديگرى آن را براى فروش عرضه مىكند نيز كارى ناپسند است. زيرا موجب پايين آمدن ارزش آن كالا مىشود و چه بسا فروشنده را تحت تأثير قرار داده، به قبول قيمت كمتر راضى و متقاعد كند.
نتيجه آن كه هر دو مورد فوق از ترفندهاى دلّالان حرفهاى و دغلبازان بازارهاى تجارى است، چرا كه از شأن يك مسلمان متعهّد به دور است كه براى نيل به زخارف پست و بىارزش مادّى به چنين اعمال ناشايستهاى دست يازد. از رسول خدا صلى الله عليه و آله در اين باره چنين نقل شده:
«مَنْ باعَ وَاشْتَرى فَلْيَحْفَظْ خَمْسَ خِصالٍ وَ الَّا فَلا يَشْتَرِيَنَّ وَ لا يَبيعَنَّ: الرِّبا وَالْحَلْفَ وَ كِتمانَ الْعَيْبِ وَالْحَمْدَ اذا باعَ وَالذَّمَّ اذَا اشْتَرى» «1»
كسى كه آهنگ خريد و فروش دارد، بايد پنج ويژگى را در خود حفظ كند و گرنه اقدام به خريد و فروش نكند. آن پنج ويژگى عبارتند از: ربا، سوگند، پوشاندن عيب كالا، ستايش به هنگام فروش و نكوهش به هنگام خريد.
|