1- فراگيرى احكام معاملات‏
فعاليّتهاى تجارى و اقتصادى اگر بر طبق معيارها و ضوابط شرعى و فقهى صورت نگيرد، از سوى اسلام به رسميّت شناخته نمى‏شود؛ نه خريدار، مالك كالاى مورد معامله مى‏شود و نه فروشنده مالك بهاى آن مى‏گردد و در نتيجه هيچ كدام، حقّ تصرّف در آنها را پيدا نمى‏كنند. تكرار چنين معاملاتى سبب مى‏شود كه بتدريج همه اموال و داراييهاى شخص، آميخته به حرام شده و او در استفاده از آنها از نظر شرعى با اشكال مواجه شود.اين آلودگى، آثار وضعى ناهنجارى در ابعاد گوناگون، بر انسان و زندگى او باقى مى‏گذارد كه پيامدهاى سوء روحى، تربيتى و اخلاقى از جمله آنهاست.استفاده از مال آميخته به حرام، سبب قساوت قلب، پليدى روح و تضعيف ملكات فاضله در روان انسان مى‏شود، لذّت و شيرينى عبادت و مناجات با خدا را از كام جانش مى‏زدايد و زشتى گناه را در نظر او كوچك و كم اهميّت جلوه مى‏دهد.تنها راه رهايى از چنين گرداب خطرناكى اين است كه هر كس قصد ورود در فعاليّتهاى اقتصادى و مبادلات بازرگانى- حتّى در سطحى محدود- را دارد، ابتدا، با آداب و احكام تجارت از نظر اسلام آشنا شود و نكات دقيق مربوط به صحّت و بطلان داد و ستدها را در حدّ لزوم و كفايت فرا بگيرد.
پيشوايان بزرگوار اسلام در اين زمينه، دستورات اكيدى به پيروان خود داده‏اند و همواره آنان را از كسب و تجارت، بدون آگاهى از احكام شرعى مربوط به آن بازداشته‏اند.
حضرت على‏عليه‏السلام بر فراز منبر مى‏فرمود:
«يا مَعْشَرَ التُّجَّارِ! الْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ، الْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ، الْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ» «1»
اى گروه تجّار، اوّل فقه (فراگيرى احكام تجارت)، سپس تجارت! (و اين جمله را سه بار تكرار فرمود.)
امام صادق عليه‏السلام نيز مى‏فرمايد:
«مَنْ ارادَ التِّجارَةَ فَلْيَتَفَقَّهْ فى دينِهِ، لِيَعْلَمَ بِذلِكَ ما يَحِلُّ لَهُ مِمَّا يُحَرَّمُ عَلَيْهِ، وَ مَنْ لَمْ يَتَفَقَّهْ فى دينِهِ ثُمَّ اتَّجَرَ تَوَرَّطَ فِى الشُّبَهاتِ» «1»
هر كس بخواهد بازرگانى كند، بايد با احكام دينش- در مورد تجارت- آشنا شود، تا حلال و حرام را از هم تشخيص دهد، و كسى كه پيش از اين فراگيرى، به امر بازرگانى مبادرت كند، در ورطه شبهات فرو خواهد افتاد.