معراج‏السعادة ج : 2 ص : 761
فصل: آيات و اخبارى كه دلالت مى‏كنند خدا بندگان خود را دوست دارد
بدان كه: شواهد كتاب و سنّت، صريح در اين است كه: خداوند - سبحانه - بندگان خود را دوست دارد و آن دو نوع است: يكى «دوستى عام» كه او را نسبت به جميع مخلوقات از حيثيّت اينكه همه از آثار آن ذات مقدّس‏اند. و يكى «دوستى خاص» همچنان كه از آيات و اخبار مستفاد مى‏شود كه: خدا را نسبت به بعضى از بندگان نظر خاص و محبّت مخصوصى است كه با ديگران آن نظر و محبّت را نمى‏دارد. و اين معنى محبّت، نه ميل قلبى است به موافق ملايم همچنان كه در محبّت به بندگان، زيرا اين در حقّ خدا غير متصوّر است. بلكه مراد، تحقّق آثار محبّت است.
پس مراد از دوستى خدا بنده غير عاصى را اين است كه: پرده از پيش دل او بر مى‏دارد. و جمال خود را به ديده دل او مى‏نمايد. و او را توفيق وصول به بساط قرب خود عطا مى‏فرمايد. و خانه دل او را از غير خود مى‏پردازد. و موانع وصول به او را از راه او پاك مى‏سازد: «ذلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ 62: 4». [1] و علامت بنده محبوب خدا آن است كه: او خدا را دوست داشته باشد. و او را بر همه محبوبهاى خود اختيار كند. و ببيند كه اسباب توفيق و سعادت او باطنا و ظاهرا مهيّا شود، و از معاصى او را باز مى‏دارد. و چون از ياد خدا غافل مى‏شود امرى حادث مى‏كند كه او را به ياد خدا مى‏اندازد. و چون ميل دنيا مى‏كند او را به محنتى گرفتار مى‏كند كه رغبت او از دنيا كم مى‏شود و او را به غيرى وا نمى‏گذارد. بلكه امر ظاهرى و باطنى و پنهان و آشكار او را خدا خود انجام مى‏دهد. و همه هموم او را يك همّ مى‏كند. و دل او را از دنيا سرد مى‏سازد. و او را از مردم بيگانه مى‏گرداند. و لذّت مناجات خود را به او مى‏چشاند.