|
اسبابى كه اعمال مرابطه با آنها آسان مىشود
مخفى نماند كه: نفس سركش را به زير بار اين عقوبتها و زحمتها كشيدن به دو چيز آسان مىشود:
اوّل: ملاحظه اخبارى كه وارد شده است در فضيلت رياضت نفس و مجاهده با آن و ثواب طاعات و خيرات.
همچنان كه از امام جعفر صادق - عليه السّلام - مروى است كه فرمودند: «خوشا به حال بندهاى كه با نفس و هوا و هوس خود جهاد كند و هر كه لشكر هواى خود را
معراجالسعادة ج : 2 ص : 704
بشكند به رضاى پروردگار ظفر مىيابد. و هر كه عقل او بر نفس امّارهاش غالب شود به جهد و طاعت، پس به تحقيق كه به فوز عظيم فايز گشته است و پردهاى تيرهتر و موحشتر از نفس و هوا، ميان بنده و خدا نيست. و هيچ حربهاى از براى قتل و قطع اين دو، مثل خشوع و گرسنگى و تشنگى روز و بيدارى شب نيست. پس اگر كسى چنين كند و بميرد در زمره شهدا است. و اگر زنده ماند و بر اين جاده مستقيم باشد عاقبت او به رضوان اكبر مىرسد. و سيّد انبيا كه باعث ايجاد ارض و سماء است اين قدر نفس مطهّر و مقدّس خود را زحمت مىداد كه از بسيارى ايستادن به نماز، قدمهاى مبارك او ورم مىكرد و مىفرمود:«أ فلا أكون عبدا شكورا»
يعنى: «آيا من بنده شاكر خدا نباشم». و مقصود آن سرور، اين بود كه: امّت او به او اقتدا نمايند. پس هان، هان، كه در هيچ حالى از رياضت و مجاهده نفس و سعى در طاعات و عبادات، غافل نشويد. اى جان برادر اگر لذّت عبادت پروردگار را بيابى، و حلاوت مناجات با آفريدگار را بچشى، و بركات و انوار آن را ببينى اگر اعضاى تورا پاره سازند يك دقيقه از آن غافل نگردى».«»
گرش ببينى و دست از «ترنج»«» بشناسى روا بود كه ملامت كنى زليخا رادوّم: همنشينى اهل عبادت و رياضت، و هم صحبتى كسانى كه ساعتى از زحمت طاعت، خود را فارغ نمىگذارند و نفس خود را به انواع زحمات مشقّت مىدهند، زيرا ملاحظه احوال و اعمال ايشان باعث شوق و رغبت مىگردد. و سبب اقتدا و پيروى ايشان مىشود.
يكى از نيكان مىگويد كه: «هر وقت در عبادت، سستى از براى من حاصل مىشد مىرفتم به ديدن بعضى از عبادت كنندگان و چون او را مىديدم، تا يك هفته با شوق تمام به عبادت و طاعت اقدام مىنمودم».
و ليكن در امثال اين زمان، اين امر دست نمىدهد، زيرا در اين عصر يافت نمىشود كسى كه چون پيشينيان دامن همّت بر كمر زده وقت خود را وقف عبادت الهى نموده باشد. بلكه اگر در همه عالم تفحّص كنى كسى را نمىيابى كه به ادنى مرتبه عبادت كنندگان گذشته برسد. و به شخصى بر نمىخورى كه در مقام جهاد نفس بوده آن را در بوته رياضات شرعيّه بگدازد.
صحبت نيكان ز جهان دور گشت خوان عسل خانه زنبور گشت
معراجالسعادة ج : 2 ص : 705
سايه كس، فرّ «همائى» [1] نداشت صحبت كس، بوى وفائى نداشت
با نفس هر كه برآميختم مصلحت آن بود كه بگريختم
|