معراج‏السعادة ج : 2 ص : 685
حكايت توبه «شعوانه»
منقول است: «در بصره زنى بود «شعوانه» نام كه مجلسى از فسق و فجور منعقد نمى‏شد در بصره كه از وى خالى باشد.
روزى با جمعى از كنيزان خود در كوچه‏هاى بصره مى‏گذشت به در خانه‏اى رسيدند كه از آن افغان و خروش بلند بود گفت: سبحان اللّه در اين خانه عجب مصيبت و غوغايى است كنيزى را به اندرون فرستاد از براى استعلام از حقيقت حال، آن كنيز رفت و معاودت نكرد. و كنيزى ديگر را فرستاد آن نيز رفت و نيامد. ديگرى را فرستاد و به او تأكيد نمود كه زود معاودت كن. كنيز رفت و برگشت و گفت: اى خاتون اين غوغاى مردگان نيست، ماتم زندگان است. اين ماتم بدكاران و عاصيان و نامه سياهان است. شعوانه كه اين را بشنيد گفت: آه، بروم و ببينم كه در اين خانه چه خبر است.
چون به اندرون رفت ديد واعظى در آنجا نشسته و جمعى در دور او فراهم آمده ايشان را موعظه مى‏كند و از عذاب خدا مى‏ترساند. و ايشان همگى به گريه و زارى مشغولند. و در حينى رسيد كه واعظ تفسير اين آيه مى‏كرد كه:
«اذا رَاتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظا وَ زَفيرا وَ اذا الْقُوا مِنْها مَكانا ضَيِّقا مُقَرَّنينَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُورا 25: 12 - 13». يعنى: در روز قيامت چون دوزخ، عاصيان را ببيند در غرّيدن آيد و عاصيان در لرزيدن آيند. و چون عاصيان را در دوزخ افكنند در مقام تنگ و تاريك و زنجيرهاى آتشين به يكديگر باز بسته فرياد واويلا برآورند. مالك جهنّم به ايشان گويد:
زود به فرياد آمديد بسا فرياد و فغان كه بعد از اين از شما صادر خواهد شد».«» شعوانه چون اين را شنيد بسيار در وى اثر كرد و گفت: اى شيخ من يكى از روسياهان درگاهم آيا اگر توبه كنم حقّ - تعالى - مرا مى‏آمرزد؟ گفت: البته اگر توبه كنى خداى - تعالى - تو را مى‏آمرزد اگر چه گناه تو مثل گناه شعوانه باشد. گفت: اى شيخ شعوانه منم و توبه كنم كه من بعد گناه نكنم. آن واعظ گفت: خداى - تعالى - ارحم الرّاحمين است و البتّه اگر توبه كنى آمرزيده شوى.
پس شعوانه توبه كرد و بندگان و كنيزان خود را آزاد كرد و به صومعه رفت و مشغول عبادت پروردگار شد و دايم در رياضت مشغول بود، به نحوى كه بدنش گداخته شد و به نهايت ضعف و نقاهت رسيد.
روزى در بدن خود نگريست، خود را بسيار ضعيف و نحيف ديد گفت: آه آه، در
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 686
دنيا به اين نحو گداخته شدم و نمى‏دانم در آخرت حالم چون خواهد بود؟ ندايى به گوش او رسيد كه دل خوش دار و ملازم درگاه ما باش تا روز قيامت ببينى حال تو چون خواهد بود».«»
نيامد بدين در كسى عذر خواه كه سيل ندامت نشستش گناه‏چه شبهه در اينكه: هر كه ملازم درگاه او باشد و از خوف او ترك معاصى كند در روز قيامت رحمت الهى او را فرو مى‏گيرد و به درجات عاليه و مراتب متعاليه مى‏رسد.