فصل پنجم: شرافت ستايش و مدح مسلمين‏
ضد غيبت مسلمين، مدح و ستايش ايشان است. و آن صفتى است خوب، و عملى است مرغوب. باعث حصول محبت، و موجب دوستى و الفت مى‏گردد، خصوصا هرگاه در غياب ايشان بوده باشد. و موجب ادخال فرح و سرور در دل برادر مؤمن مى‏شود. و ثواب آن - چنان كه مذكور شد - بسيار است. و احاديث در ثواب خصوص مدح نيز رسيده.
چنان كه مروى است كه: «جمعى ستايش بعضى از مردگان را كردند، حضرت رسول - صلّى اللّه عليه و آله - فرمود: بهشت از براى شما واجب شد».«» و وارد شده كه: «هر يك از فرزندان آدم را همنشينانى چند از ملائكه هست. پس اگر برادر مسلم خود را به نيكوئى ياد كرد ملائكه گويند: مثل اين از براى تو باد».«» ليكن مخفى نماند كه: همچنين نيست كه هر گونه مدحى و ستايشى خوب و پسنديده باشد، بلكه اين در صورتى است كه: به آنچه مدح مى‏كند راست باشد. و مدح ظلمه و فاسقين را نكند. و مشتمل بر دروغى نباشد. و از روى ريا و نفاق نباشد، كه اگر از روى نفاق باشد آن مدح بد است اگر چه راست باشد. چون آن باعث سرور و فرح از ظالم و فاسق مى‏گردد. و شادكردن ايشان را مذموم، بلكه حرام مى‏دانند.
حضرت پيغمبر - صلّى اللّه عليه و آله - فرمود: «به درستى كه: هرگاه كسى مدح فاسقى را بكند خدا خشمناك و غضبناك مى‏گردد».«» و مدح كسى را كه باعث عجب و تكبّر او شود نكنيد. چه بسيارند كه: چون مردمان، زبان به مدح ايشان گشايند از خود راضى مى‏شوند. و باد «پندار»«» و غرور به كاخ دماغ ايشان مى‏وزد. و مدح چنين كسان جايز نيست و باعث هلاكت ايشان مى‏گردد.
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 573
و از اين جهت بود كه: «شخصى در خدمت حضرت پيغمبر - صلّى اللّه عليه و آله - مدح ديگرى را كرد، حضرت فرمود: گردن او را قطع نمودى».«» و فرمود: «هرگاه مدح برادر خود را در برابر او كنى گويا تيغ بر حلق او كشيده اى».«» و ديگرى در حضور آن سرور، مدح شخصى را كرد، حضرت فرمود: پى كردى او را، خدا تورا پى‏كند».«» و اخبارى كه در مذمت مدح كردن رسيده همه در صورتى است كه: متضمن يكى از مفاسد باشد. و به هر حال، خوش آمدن كسى از اينكه او را مدح و ثنا گويند بسيار مذموم و از جمله صفات رذيله است. همچنان كه مذكور خواهد شد.