معراجالسعادة ج : 2 ص : 550
صفت سيزدهم: شماتت كردن
و آن عبارت است از گفتن اينكه: فلان بلا يا فلان مصيبت كه به فلان كس رسيده از بدى اوست. و با آن سرور و شادى نيز باشد. و منشأ اين، غالبا عداوت و حسد است. و بسا باشد كه: ناشى از جهل به مواقع قضا و قدر الهى شود. و اين صفت، بسيار بد و غائله آن بى حد است.
و به تجربه، واضح، و از اخبار، ثابت است كه: هر كه شماتت كند ديگرى را به سبب بليّهاى كه گرفتار شده باشد، از دنيا نمىرود تا خود نيز به آن مبتلا گردد و ديگرى او را شماتت كند.«» و حضرت امام جعفر صادق - عليه السّلام - فرمود كه: «شماتت مكن برادر خود را، كه اگر چنان كنى خدا بر او رحم مىكند و اين بليّه را به تو نازل مىكند».«» و فرمود كه: «هر كه شماتت كند برادر خود را به مصيبتى كه به او روى داده، از دنيا نمىرود مگر اينكه به آن، گرفتار گردد».«» پس، چگونه كسى كه از حال خود ايمن شده در مقام شماتت ديگرى بر مىآيد؟
«لا تخافوا»«» از خدا نشنيدهاى پس چه خود را ايمن و خوش ديدهاى
تا نرويد ريش تو اى جان من بر دگر ساده زنخ [1] طعنه مزنعلاوه بر اينكه هر بلا و مصيبتى كه بر مسلمانى مىرسد كفاره گناهى از او، يا موجب رفع درجه از براى او و بلندى مرتبه او مىگردد. آيا نمىبينى كه:
هر كه در اين بزم، مقربتر است جام بلا بيشترش مىدهندو شكى نيست كه: ابتلاى زمره اولياء، و مصائب طايفه انبياء از بدى افعال ايشان نبوده. پس عاقل را لازم است كه: در اين مراتب، تأمّل كنند، ابتدا بر خود بترسد و از گرفتارى خود احتراز نمايد. و بعد از آن بداند كه شماتت، باعث ايذاى برادر مسلم، و موجب عذاب آخرت است. پس تدبّر كند كه: بلا و گرفتارى، دلالت بر بدى و خارى در نزد حضرت بارى نمىكند، بلكه رايحه قرب درگاه الهى از آن به مشام ارباب بصيرت مىرسد. پس، خود را از اين صفت محافظت كن، و از اين مهلكه نجات ده.
__________________________________________________
[1] «ساده» يعنى: پسرى كه هنوز موى در چهرهاش پيدا نشده. «ساده زنخ» يعنى: چانه بىمو (بىريش).
|