ثواب اعانت بر مسلمين و برآوردن حاجات ايشان‏
و شكى نيست كه: برآوردن حاجات برادران دينى موجب سرور و خوشحالى ايشان مى‏گردد. و ثواب مسرور كردن برادر ايمانى نيز از حدّ و نهايت بيرون است. شاد كردن دلى بهتر از آباد كردن كشورى است. دلهاى غمناك، خانه خداوند پاك است. پس كسى كه آن را به شادى مرمّت كند خانه خدا را مرمّت كرده است. و هر كسى را نسبت بندگى خداست، و هر كه بنده كسى را شاد كند، مولاى او را شاد كرده است.
از حضرت امام همام جعفر بن محمد الصادق - عليه السّلام - مروى است كه: «هر كه
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 507
سرور داخل دل مؤمنى كند، حضرت رسول - صلى اللّه عليه و آله - را مسرور كرده است. و هر كه رسول را مسرور كند، خدا را مسرور كرده است. و همچنين غمناك ساختن مؤمن».«» و نيز از آن سرور مروى است كه: «هر كه فرياد رسى كند مؤمن مضطرى را در وقت گرفتارى او، و او را از غم فرج دهد، و يارى كند او را به بر آوردن حاجت او، خداى - تعالى - مى‏نويسد از براى او هفتاد و دو رحمت خود را، كه يكى را در دنيا به او مى‏رساند و به آن امر معيشت او را به اصلاح مى‏آورد. و هفتاد و يك ديگر را ذخيره مى‏كند از براى روز قيامت و هولهاى آن روز».«» و از سلطان سرير ارتضا على بن موسى الرضا - عليه السّلام - مروى است كه: «هر كه شاد كند مؤمنى را از غم و اندوه، شاد مى‏كند خداى - تعالى - دل او را در روز قيامت».«» و حضرت پيغمبر - صلى اللّه عليه و آله - فرمود كه: «هر كه شاد كند مؤمنى را، مرا شاد كرده است. و هر كه مرا شاد كند، خدا را شاد كرده است».«» و فرمود كه: «محبوب‏ترين اعمال در نزد خداوند متعال - جلّ شأنه - شاد كردن مؤمنان است».«» و از حضرت امام محمد باقر - عليه السّلام - مروى است كه: «در آن چيزهائى كه خداوند - سبحانه - با بنده خود موسى - عليه السّلام - راز گفت اين بود كه: فرمود مرا بندگانى است كه بهشت خود را بر ايشان مباح فرموده‏ام، و ايشان را در بهشت صاحب اختيار خواهم ساخت. موسى عرض كرد: پروردگارا ايشان چه طايفه‏اند؟ فرمود: كسى است كه دل مؤمنى را شاد سازد سپس آن حضرت فرمود كه: «شخص مؤمنى در مملكت پادشاه جبّارى بود، آن جبّار قصد او كرد، آن مؤمن فرار كرد به ولايت كفّار، و به خانه مرد مشركى فرود آمد. و آن شخص مشرك وى را جاى داد و با او مهربانى كرد و ميهمانى او نمود. و چون هنگام وفات آن شخص كافر رسيد پروردگار عالم به او وحى فرستاد كه: قسم به عزّت و جلال خودم كه اگر در بهشت تو را راه مى‏بود - يعنى كافر نمى‏بودى - ترا در آنجا ساكن مى‏كردم، اما بهشت حرام است بر كسى كه مشرك بميرد، و ليكن اى آتش دوزخ او را بترسان و حركت ده و ليكن اذيّت مرسان. و روزى از دو طرف روز به او خواهد رسيد».«»
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 508
و نيز آن حضرت فرمود كه: «چنان نپندارد كسى از شما كه چون مؤمنى را شاد كرد فقط او را شاد كرده است، نه، بلكه و اللّه ما را شاد كرده است. بلكه و اللّه پيغمبر خدا را شاد كرده است».«» و فرمود كه: «چون مؤمن از قبر خود بيرون آيد با او «مثالى» [1] بيرون خواهد آمد و به او خواهد گفت: بشارت باد تو را به كرامت و سرور از جانب خدا. آن مؤمن خواهد گفت: خدا تورا به خير بشارت دهد. پس آن مثال همراه او خواهد رفت و او را بشارت خواهد داد. و چون به امر هولناكى رسند گويد: اين از تو نيست. و چون به خوبى رسند گويد: اين از تو است. و از او جدا نخواهد شد تا او را به مقام حضور بارى - تعالى - باز دارد. پس چون امر الهى رسد كه او را به بهشت برند، آن مثال خواهد گفت كه:
بشارت باد تورا، كه خداى - تعالى - امر فرموده تو را به بهشت برند. آن مؤمن گويد خدا تو را رحمت كند تو كيستى كه با من همراهى كردى و مرا بشارت رسانيدى؟ گويد: من آن سرورى هستم كه در دنيا مرا داخل دلهاى برادران خود مى‏كردى. خداى - تعالى - مرا خلق كرد كه تو را بشارت رسانم و در تنهائى انيس تو باشم».«» و اين قدر كه از براى ادخال سرور بر برادران دينى فضيلت و ثواب وارد شده است همان قدر معصيت و عذاب در اندوهگين كردن آنهاست. و كسى كه شاد شود از غمناكى بندگان خدا، خبيث النّفس و ناپاك طينت است.
و شكى نيست كه: اين صفت، ناشى از خباثت نفس است. و بسيارى از خبيث طبعان، به اين صفت مبتلا هستند، و در پى آن‏اند كه أخبار موحشه را به مردم رسانند. و چون خبرى شنيدند كه موجب غم و اندوه كسى است، آرام نمى‏گيرند تا آن خبر را به او رسانند.