ايثار، بالاترين مرتبه سخاوت‏
و مخفى نماند كه بالاترين مراتب سخاوت، ايثار است، كه عبارت است از: بخشش وجود، با وجود احتياج و ضرورت خود. و اين، مرتبه‏اى است رفيع، و محلّى است عظيم. هر كسى را اين رتبه حاصل نه، و هر شخصى به اين مرتبه واصل نيست. خلاق عالم در مدح اين طايفه مى‏فرمايد:
«وَ يُؤْثِروُنَ عَلى انْفُسِهِمْ وَ لَو كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ» 59: 9يعنى: «بودند كه اختيار مى‏كردند ديگران را بر خود، اگر چه خود احتياج داشتند».«» از حضرت پيغمبر - صلّى اللّه عليه و آله - مروى است كه: «هر مردى كه خواهش به چيزى داشته باشد پس خود را از آن نگاه دارد و ديگرى را بر خود اختيار كند، آمرزيده مى‏شود».«»
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 410
و اين شيوه مرضيّه، صفت جليله، شعار منبع جود و احسان، و برگزيده انس و جان، پيغمبر آخر الزمان، و بعد از آن طريقه پيشرو اهل ايمان و امير مؤمنان و اولاد طاهرين او - عليه و عليهم السلام - بوده.
بعضى از زنان پيغمبر - صلّى اللّه عليه و آله - گفت كه: «آن سرور هرگز سه روز پى‏درپى چيز سير نخوردى تا از دنيا رفت. و هرگاه مى‏خواست مى‏توانست سير بخورد و ليكن آنچه داشت به مردم مى‏داد و گرسنگان را بر خود مقدّم مى‏داشت».«» مروى است كه: «موسى بن عمران عرض كرد كه: پروردگارا بعضى از درجات محمد - صلّى اللّه عليه و آله - و امت او را به من بنماى. خطاب رسيد كه: اى موسى ترا طاقت ديدن آنها نيست و ليكن به تو مى‏نمايم يكى از منازل جليله پيغمبر آخر الزمان را كه به واسطه آن او را بر تو و بر جميع مخلوقات خود تفضيل داده‏ام. پس پرده آسمان‏ها از پيش ديده موسى - عليه السّلام - برداشته شد، نگاه كرد ديد: منزله‏اى كه نزديك بود كه از پرتو انوار آن، و قرب آن به حريم خاص الهى، موسى - عليه السّلام - قالب تهى كند.
عرض كرد: پروردگارا به چه چيز به اين كرامت رسيدى؟ فرمود: به صفتى كه مخصوص او گردانيده‏ام، كه ايثار و اختيار كردن فقرا در ضرورتى بر خود و عيال خود است. اى موسى از امت او احدى به نزد من نمى‏آيد كه وقتى از اوقات ديگرى را بر خود در ضرورتى اختيار كرده باشد، مگر اينكه شرم مى‏كنم حساب او را برسم. و او را در هر جاى از بهشت كه خواهد جاى مى‏دهم».«» و حكايات ايثار حيدر كرّار در السنه و افواه مشهور، و در تواريخ و كتب مسطور است. و ايثار آن بزرگوار به جائى رسيد كه در «ليلة المبيت»، حيات پيغمبر را بر حيات خود اختيار كرد، و در خوابگاه خاتم الانبياء خوابيد. و به اين سبب خداوند عالم بر ملائكه مباهات نمود و آيه«مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاء مَرْضاتِ اللَّهِ» 2: 207«»نازل شد.
و بعد از آن بزرگوار، أئمه اطهار و خواص شيعيان ايشان در اين طريقه مرضيّه به ايشان اقتدا نموده «مهما امكن»«» سعى در مراعات اين فضيلت مى‏كرده‏اند.