فايده زاهد حقيقى و علائم او
چون حقيقت زهد و فضيلت آن را دانستى. اكنون نپندارى كه: هر كه ترك مال دنيا را نمود زاهد است، زيرا كه: ترك مال، و اظهار ضيق معاش، و خفت در اكل و لباس
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 378
بسيار سهل است در جنب جاه و شهرت و مدح و منزلت. و بسيارند از دنيا پرستان كه دست از مال دنيا برداشته و به اندك قوتى اكتفا نموده و به منزل ويرانى قناعت نموده‏اند تا مردم آنها را زاهد شناسند و مدح كنند. و به طمع لذت بالاترى از لذت پست‏تر گذشته‏اند و اين اشخاص ترك دنيا را از براى دنيا كرده‏اند.
پس زاهد حقيقى آن است كه: ترك مال و جاه، بلكه جميع لذتهاى نفسانيه نموده باشد. و علامت اين، آن است كه: فقر و غنا و عزت و ذلت و مدح و ذم در نزد او مساوى باشد. و سبب اين حالت، غلبه انس به خداست، زيرا كه: مادامى كه در دل محبت خدا و انس به او غالب نشود، محبت دنيا بالكليّه از دل خارج نمى‏شود. و محبت خدا و محبت دنيا در دل او مثل آب و هوا هستند در قدح، چون يكى از اين‏ها داخل شود ديگرى بيرون مى‏رود. پس دل آكنده از محبّت دنيا، از دوستى خدا خالى است. و دل مشغول به محبّت خدا، از دوستى دنيا فارغ است. و هر قدر كه يكى از اين‏ها كم مى‏شود ديگرى زياد مى‏شود، و بالعكس.