معراج‏السعادة ج : 2 ص : 314
ثمرات گرسنگى‏
و مخفى نماند كه: از براى گرسنگى ثمرات بسيار و فوائد بى‏شمارى است: دل را نورانى و روشن مى‏گرداند، و آن را صفائى و رقّتى مى‏بخشد. و ذهن را تند مى‏كند. و آدمى به واسطه آن به لذت مناجات پروردگار مى‏رسد، و از ذكر و عبادات مبتهج و شادمان مى‏شود. و رحم بر ارباب فقر و فاقه مى‏آورد، و گرسنگى روز قيامت را متذكر مى‏گردد. و شكسته نفسى در او ظاهر مى‏شود. و مواظبت بر عبادت و طاعت سهل و آسان مى‏گردد. و شهوت معصيت را كم مى‏كند. و خواب را كه باعث تضييع روزگار و عمر، و موجب «كلال»«» طبع، و فوات نماز شب است كم مى‏كند. و آدمى را خفيف المؤنه و سبكبار مى‏گرداند، و به آن جهت، فارغ البال و متمكن از تهيه اسباب سفر قيامت مى‏شود. و بدن را صحيح و امراض را دفع مى‏كند.
و كم امرى است كه فايده آن مقابله با فايده گرسنگى نمايد. پس بر مصاحبان شره، و شكم پرستان، لازم است كه: در صدد علاج خود برآيند. و آيات و اخبارى كه در مذمت پرخورى و فوايد گرسنگى رسيده ملاحظه كنند. و طريقه انبياء مرسلين و ائمه دين و اكابر علماء و اعاظم عرفاء را تتبّع كنند و ببينند كه هر كس كه به جائى رسيده و مرتبه‏اى يافته بى‏زحمت گرسنگى نبوده. و ملاحظه كنند كه: خلاصى از چنگ شهوات و ملكات خبيثه، بدون تحمّل آن ميسّر نگردد. و پستى مأكولات و ماده آنها را به نظر در آورند و ببينند كه آيا شركت و مشابهت با ملائكه سماوات بهتر است يا مشاركت با بهائم و حيوانات؟ زيرا كه: پرخوردن شيوه چهار پايان است، كه به غير از شكم، چيزى ندانند.
چو انسان نداند بجز خورد و خواب كدامش فضيلت بود بر «دواب»«»و تأمل كنند در مفاسدى كه بر شكم پرستى مترتّب مى‏گردد، از ذلت و مهانت و حمق و بلادت، و سقوط حشمت و مهابت، و حدوث انواع امراض. و ياد آورند از روز تنگى و نيافتن. و ببينند چه فضيلت است در اينكه هر لحظه شكم را پر كنند و در بيت الخلاء تردد نموده آن را خالى نمايند و باز پر سازند، و شب و روز خود را كه مايه تحصيل سعادت جاويد است به آن صرف كنند.
برو اندرونى بدست آر پاك شكم پر نخواهد شد الا ز خاك‏
تنور شكم دمبدم تافتن مصيبت بود روز نايافتن‏
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 315
و چون در آنچه مذكور شد تأمل كنند، خود را از افراط در اكل، و مشاركت ستوران باز دارند تا به اين معتاد شوند.