متكبرين در روز قيامت‏
و حضرت پيغمبر - صلّى اللّه عليه و آله - فرمودند كه: «داخل بهشت نمى‏شود هر كه به قدر يك دانه خردل كبر در دل او باشد. و هر كه خود را بزرگ شمارد و تكبر كند در راه رفتن، ملاقات خواهد كرد پروردگار را در حالتى كه بر او غضبناك باشد».«» و فرمودند كه: «خداوند عالم فرموده: كبريا و بزرگى رواى من است، و عظمت و برترى سزاوار من، هر كه خواهد در يكى از اين‏ها با من برابرى كند او را به جهنم خواهم افكند».«» و فرمودند كه: «در روز قيامت از آتش جهنم گردنى بيرون خواهد آمد كه دو گوش داشته باشد و دو چشم و يك زبان، و خواهد گفت كه: من موكل به سه طايفه هستم:
يكى: متكبرين. ديگرى: كسانى كه با خدا، خداى ديگرى را خوانده‏اند. و سوم:
كسانى كه صورت، نقش مى‏كرده‏اند».«» و فرمودند كه: «سه نفرند كه خداى - تعالى - در روز قيامت با ايشان سخن نخواهد فرمود، و عمل ايشان را پاك نخواهد ساخت، و عذاب دردناك از براى ايشان خواهد
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 289
بود: پير زناكار، و پادشاه جبار، و متكبر بى‏خبر».«» و نيز از آن حضرت مروى است كه: «بد بنده‏اى است بنده‏اى كه تكبر كند و از حد خود تجاوز نمايد، و پروردگار جبار اعلى را فراموش كند. و خداوند كبير متعال را فراموش نمايد. و بد بنده‏اى است بنده‏اى كه به سهو و لهو بگذراند و گورستان و پوسيدن بدن‏ها را در آنجا فراموش كند».«» و نيز از آن جناب روايت شده است كه: «دشمن‏ترين شما به سوى ما، و دورترين شما از ما در روز آخرت، پرگويان، نازك گويان و متكبران‏اند».«» و فرمودند كه: «متكبرين را در روز قيامت محشور خواهند كرد به صورت مورچه‏هاى كوچك، كه به جهت بى‏قدرى كه در نزد خدا دارند پايمال همه مردم خواهند شد».«» و فرمودند كه: «در جهنم وادى اى است كه او را هبهب گويند و بر خدا ثابت است كه هر جبار متكبرى را در آن جاى دهد».«» و از كلام عيسى بن مريم است كه: «همچنان كه زرع در زمين نرم مى‏رويد و بر سنگ سخت نمى‏رويد، همچنين دانائى و حكمت جاى مى‏گيرد در دل اهل تواضع و فروتنى و جاى نمى‏گيرد در دل متكبر. نمى‏بينيد كه هر كه سر مى‏كشد و سر خود را بلند مى‏كند كه به سقف رسد، سقف سر او را مى‏شكند؟ و هر كه سر خود را به زير افكند، سقف بر سر او سايه مى‏افكند و او را مى‏پوشاند؟».«» چون حضرت نوح - عليه السّلام - را هنگام رحلت رسيد فرزندان خود را طلبيد و گفت: شما را به دو چيز امر مى‏كنم و از دو چيز منع مى‏كنم: منع مى‏كنم از شرك به خدا و كبر. و امر مى‏كنم به گفتن «لا اله الا الله و سبحان الله و بحمده».«» و روزى كه حضرت سليمان بن داود - عليهما السلام - امر كرد كه: مرغان و جن و انس بيرون آيند، پس بر بساط نشست و دويست هزار نفر از بنى آدم و دويست هزار نفر از جنّيان با او بودند و بساط او به قدرى بلند شد كه صداى تسبيح ملائكه را در آسمان‏ها شنيد سپس اين قدر ميل به پستى كرد كه كف پاى او به دريا رسيد پس صدائى بلند شد كه
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 290
كسى مى‏گويد: اگر در دل صاحب شما به قدر ذره‏اى كبر مى‏بود او را به زمين فرو مى‏بردند بيشتر از آنچه بلند كردند او را».«» و از حضرت امام محمد باقر - عليه السّلام - مروى است كه: «از براى متكبرين، در جهنم وادى اى است كه آن را «سقر» نامند و از شدت حرارت خود به خدا شكايت كرد و رخصت طلبيد كه يك نفس بكشد، پس نفس كشيد، از نفس او جهنم بسوخت».«» و فرمود كه: «متكبرين را در روز قيامت به صورت مورچگان محشور خواهند كرد و مردم ايشان را پايمال خواهند نمود تا خدا از حساب بندگان فارغ شود».«» و فرمود كه: «هيچ كس نيست كه تكبر كند مگر اينكه در خود پستى مى‏بيند، - كه مى‏خواهد تكبر آن را بپوشاند -».«» و فرمود كه: «دو ملك در آسمان هستند كه موكل بندگان‏اند كه هر كه تواضع كند او را بلند مرتبه كنند، و هر كه تكبر نمايد او را پست مرتبه نمايند».«» و فرمود كه: «جبار ملعون، كسى است كه به حق جاهل باشد و مردم را حقير شمارد».«» و فرمود كه: «هيچ بنده‏اى نيست مگر اينكه او را حكمت و دانائى است. و ملكى است كه نگاه مى‏دارد آن حكمت را از براى او. پس اگر تكبر كرد مى‏گويد: ذليل شو، كه خدا تورا ذليل گردانيد، پس او در پيش خود از همه كس بزرگ‏تر، و در نظر مردم از همه كس كوچك‏تر مى‏شود. و اگر تواضع و فروتنى نمود مى‏گويد: بلند مرتبه شو كه خدا تو را بلند كرد، پس او در دل خود از همه كس كوچك‏تر مى‏شود و در چشم مردم از همه كس بلندتر مى‏گردد».«»