فصل: اطمينان قلب و طريقه تحصيل آن‏
بدان كه: ضد اين خوف، اطمينان قلب است در امور مذكوره، كه مطلقا از امثال اين امور مضطرب نگردد، و ترس و بيم در دل او راه نيابد. و شكى نيست كه: اين فضيلتى است مطلوب، و كمالى است به غايت مطلوب، صاحب آن در نظرها محترم، و در نزد ارباب بصيرت مكرّم، و كسى كه از اين صفت خالى است، و از چيزهائى كه مذكور شد خائف و ترسان است، نام مرد بر آن نهادن ناگوار، و در نظر مردمان بى وقع و بى‏اعتبار، كودكى است جثه مردان دارد، و مردى است كه طبيعت زنان دارد.
پس كسى كه خود را از زمره مردان شمارد، بايد تحصيل اين صفت نمايد، و قوّت قلب را كسب كند، و چون شاخ ضعيف از هر بادى نلرزد. مانند گياه خشك هر نسيمى او را به اضطراب نياورد، بلكه مانند كوه، پاى بر جاى بوده باشد. و بداند كه: صاحبان قلوب قويّه و نفس مطمئنه را در دلها هيبتى و حشمتى است. بلكه آنچه مشاهده مى‏شود از اضطراب و تزلزل بعضى ديگر، در نزد شخص ديگر، به واسطه قوه نفس آن شخص است. و غالب آن است كه در مقام مخاصمه و منازعه، بلكه مباحثات علميه، دل هر يك قويتر و نفس هر كدام مطمئن‏تر آن ديگرى را مغلوب و مضمحل مى‏سازد. و طريقه تحصيل اين صفت تامل كردن است در آنچه مذكور شد. و اندك اندك خود را در
معراج‏السعادة ج : 2 ص : 179
مواضع خوف و بيم نگاهداشتن و در «مخاوف»«» و محل خطر صبر كردن تا به تدريج ملكه حاصل گردد و در دل قوتى و اطمينانى پيدا شود.