دوّم: عزم‏
همينكه سالك قدم در ميدان مجاهده نهاد حوادثى سخت، و ناملايماتى از طرف مردم و آشنايان كه صرفا غير از هواى نفس و خواسته‏هاى اجتماعى مقصدى ندارند متوجّه او مى‏شود و با زبان و عمل او را سرزنش نموده و مى‏خواهند از رويّه و مقصدش دور كنند، و از في الجمله تنافرى كه بين او و آنان در برنامه زندگى پيدا شده سخت در هراس بوده و به هر وسيله مى‏كوشند تا سالك تازه به راه افتاده را با تازيانه ملامت و سرزنش از راه انداخته و قدمهاى او را خرد كنند. و همچنين در هر منزل از منازل سفر البتّه مشكله‏اى تازه براى سالك پيش خواهد آمد كه بدون صبر و عزم دفع آنها محال به نظر مى‏رسد. سالك بايد به حول و قوّه خدا چنان عزمى داشته باشد تا در برابر همه اين مشاكل ايستادگى نمايد و با حربه صبر و توكّل همه آنها را نابود سازد و با توجّه به عظمت مقصد از اين بادهاى مخوف كه عائق و مانع راه خدا هستند نهراسد و به هيچ وجه به خود بيمى راه ندهد:
وَ عَلَى اللَهِ فَلْيَتَوكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ 3: 122[1] -وَ عَلَى اللَهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُتَوَكّلُونَ 14: 12[2].
__________________________________________________
[1] - آيه 160، از سوره 3: آل عمران: [و بايد مؤمنان بر خداوند توكّل كنند].
[2] - آيه 12، از سوره 14: إبراهيم: [و بايد توكّل كنندگان بر خداوند توكّل كنند].