|
فصل هفتم در ذكر جمله [اى] از احاديث شريفه در اين باب
في الوسائل، عن الكافي، بإسناده عن أبي عبد اللّه - عليه السّلام - قال: قال رسول اللّه - صلّى اللّه عليه و آله: -«الغضب يفسد الإيمان كما يفسد الخلّ العسل.»«»
وفي المستدرك، عن الجعفريّات، بإسناده عن علّيّ بن أبي طالب - عليه
شرححديثجنودعقلوجهل ص : 247
السّلام - قال: «قال رسول اللّه - صلّى اللّه عليه و آله: -الغضب يفسد الإيمان كما يفسد الصّبر العسل و كما يفسد الخلّ العسل.»«»
اين حديث شريف از چند طريق ديگر نيز منقول است.«» و بايد دانست كه ما بيچارهها كه اكنون در غلاف طبيعت و حجاب ظلمانى حيات پست دنياوى گرفتاريم، و از غيب و ملكوت نفس و مضارّ و مفاسد و مصلحات و مهلكات آن محجوب و بىاطلاعيم، تشخيص نمىدهيم كه چه طور نورانيّت ايمان به واسطه غضب زايل شود، و حقيقت ايمان انسان فاسد و ناچيز گردد، و مضادّت حقيقى ايمان و غضب بىموقع را به نور بصيرت ادراك نكنيم.
آنها كه اطبّاء نفوس و قلوبند و با علم محيط الهى و چشم بصيرت نافذ در بواطن ملك و ملكوت، امراض قلوب و ادويه آن و مصلحات و مفسدات آن را دريافتهاند، از جانب ذات مقدس الهى، مبعوث به كشف حقايق و اظهار بواطن و بيدار كردن ما خفتگانند.
آنها به ما خبر از باطن قلب خودمان دهند، و ملكوت نفوس خود ما را براى ما كشف كنند. آنها مىدانند كه همان طور كه سركه و صبر زود عسل را فاسد كند، و آن شيرينى لطيف را مبدّل به تلخى و ترشى غير مطبوع نمايد، آتش غضب و نائره آن، نور ايمان را منطفى كند و فاسد نمايد.
اكنون اگر براى غضب جز اين نبود كه سرمايه حيات ملكوتى انسانى را - كه
شرححديثجنودعقلوجهل ص : 248
ايمان است - فاسد و باطل كند، و مايه سعادت انسان را از دست او بگيرد، و او را با دست تهى به عالم ديگر سوق دهد، همين بس بود، با آن كه انسان را در اين عالم نيز چه بسا باشد كه به مخاطرات و مهالك اندازد و او را در دو دنيا به بدبختى و شقاوت كشاند كمتر چيزى مثل آتش سوزان غضب، انسان را به سرعت برق به عالم بدبختى و هلاكت سوق دهد چه بسا كه با يك آن غضب، انسان از دين خدا خارج شود، و به خداى تعالى و انبياء عظام او جسارتها كند و چه بسا كه با غضب يك ساعت، به قتل نفوس محترمه دچار شود، چنانچه از حضرت صادق - عليه السلام - در كافى شريف نقل نموده كه: «پدرم مىفرمود: كدام چيز از غضب شديدتر است؟ همانا انسان غضب مىكند پس مىكشد نفسى را كه خداوند حرام فرموده و تهمت به زن نيكوكار مىزند».«» وفي الوسائل، عن الخصال، بإسناده عن أبي عبد اللّه - عليه السّلام - قال:«قال الحواريّون لعيسى - عليه السّلام -: أيّ الأشياء أشدّ؟ قال: أشدّ الأشياء غضب اللّه - عزّ و جلّ -. قالوا: بما نتّقي غضب اللّه؟ قال: أن لا تغضبوا. قالوا: و ما بدء الغضب؟ قال: الكبر و التّجبّر و محقرة النّاس.»«»
اين حديث شريف به طريق اشاره مىفهماند كه باطن غضب صورت آتش
شرححديثجنودعقلوجهل ص : 249
غضب الهى است.
آرى، اين نائره سوزان از باطن قلب بروز كند، چنانچهنَارُ اللّهِ الْمُوْقَدَةُ.
الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الأفْئِدَةِ 104: 6 - 7«»شايد صورت همين نار باشد كه از باطن دل بروز كند و مشرف بر فؤاد شود.
ما اكنون از آتش غضب الهى خبرى مىشنويم، و با هيچ بيانى ممكن نيست حقيقت آن را براى ما آن طور كه هست، بيان كنند. همّت دنيا و قاموس طبيعت كوتاهتر از آن است كه بتواند، حقايق عالم غيب و ماوراى طبيعت را به طورى كه هست، بيان كند. ما هر چه از جانب سعادت يا شقاوت مىشنويم، به مقايسه به اين دنيا و مأنوسات و عاديات خود از آن چيز مىفهميم، و عالم آخرت و ملكوت در تحت مقايسه و ميزان دنيا و ملك در نيايد.
ما هر چه آتش ديديم، آتش ملاصق با بدن - آن هم نوعا با سطح بدن - را ديديم و بيشتر و بالاتر از آن چيزى نيافتيم. تمام آتشهاى عالم دنيا را اگر روى هم گذارند، فؤاد انسان را نمىتواند بسوزاند، چه كه فؤاد از مراتب ملكوت است و آتش ملكى به آن نرسد، آتش ملكى از حدّ بدن ملكى دنياوى خارج نشود. آن آتش ملكوتى الهى است كه باطن و ظاهر و روح و قلب و فؤاد و بدن را مىسوزاند، و از باطن قلب بروز كند، و به ظاهر از مجراى حواس نفوذ كند.
حضرت عيسى - عليه السلام - مىفرمايد: كسى كه بخواهد از آتش غضب الهى محفوظ باشد و گرفتارنَارُ اللّهِ الْمُوْقَدَةِ 104: 6نشود، بايد خود را از اين آتش سوزان غضب حفظ نمايد.
و در حديث شريف كافى، حضرت باقر - عليه السلام - فرمود: «همانا اين
شرححديثجنودعقلوجهل ص : 250
غضب، پاره [اى] از آتش فروزنده از شيطان است كه در قلب پسر آدم مشتعل شود. و همانا هر كس از شما كه غضب كند، چشمانش سرخ شود و رگهاى گردنش باد كند و شيطان در او داخل شود. و هر كس از شما كه بر خود بترسد از آن، ملازم زمين شود كه پليدى شيطان در اين هنگام از او برود».«» و از حضرت صادق - عليه السلام - مروى است كه: «غضب، قلب حليم را تاريك و ظلمانى كند، و كسى كه مالك غضبش نباشد، مالك عقلش نيست».«» و از حضرت باقر منقول است كه: «كسى كه غضبش را از مردم نگاه دارد، خداوند عذاب روز قيامت را از او نگاه دارد».«» احاديث شريفه در اين باب، بيش از آن است كه در اين مختصر بتوان گنجاند.«»
|