|
مرورى اجمالى بر حج از ديدگاه امام صادق عليه السّلام
سزاوار است كه اين باب را با حديثى كه مصباح الشريعة از حضرت امام صادق عليه السّلام روايت كرده، شروع كنيم:
امام صادق مىفرمايد: چون اراده حج كردى قلبت را براى خدا از هر شاغلى و حجابى خالى كن و تمام امور را به خالقت واگذار و در جميع حركات و سكنات خود بر او توكل كن و تسليم قضا و قدر و حكمتش باش و دنيا و ما فيها را رها كن و حقوقى را كه از مخلوق برگردن دارى ادا كن.
و بر توشه و مركب و دوستانت و قدرت و جوانيت تكيه نكن كه مبادا دشمن و وبال تو شوند، زيرا كسى كه ادعاى رضايت خدا را مىكند و بر غير او تكيه مىكند، خدا آنها را دشمن او و سبب بد عاقبتى او مىكند تا بداند كه نه او قدرت و حيلهاى دارد و نه هيچ كس ديگر مگر با توجه و توفيق خدا.
پس چنان آماده شو كه گويا اميد بازگشت ندارى، در راه مصاحب نيكو باش و فريضههاى الهى و سنن نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم را در اوقات مخصوصه به جاى آر و ادب و تحمل و صبر و شكر و شفقت و سخاوت و انفاق توشه را دائما مراعات كن.
سپس با آب توبه خالصانه گناهانت را شسته لباس صدق و صفا بپوش و خضوع را پيشه كن و
ترجمهاخلاق ص : 120
هر چه را كه از ياد خدا بازت مىدارد و از اطاعت او محرومت مىكند بر خود حرام كن، آنگاه به عنوان يك اجابت صادقانه از دعوت خدا لبيك گويان به دستگيره محكم الهى چنگ بزن و همانگونه كه با بدنت در ميان مردم طواف كعبه مىكنى با قلبت در جمع ملائك، عرش خدا را طواف كن و چنان هروله [1] كن كه گويا به سوى محبوب مىروى و از حول و قوه خود بيزارى جوى و با خروج به سوى منى از غفلت و لغزشهايت خارج شو، و آنچه را كه شايستگىاش را ندارى و بر تو حلال نيست تمنّا نكن و در عرفات به اشتباهات خود اعتراف كن و در همانجا با خدا در قبول وحدانيّتش تجديد عهد كن و در صحراى مشعر به او تقرب جوى و از مخالفت او بپرهيز و با بالا رفتن از كوه، روحت را به ملأ اعلى پرواز ده و به وسيله قربانى طمع و هواى نفست را ذبح كن، و شهوات و پستىها و جميع صفات نكوهيده را در رمى جمرات از خود دور كن و با تراشيدن سر عيوب ظاهر و باطن را ازاله كن، و با دخول در حرم خود را در كنف ستر و امان و حراست خدا قرار داده، صاحب حرم را بزرگ شمار و با جلال و عظمتش آشنا شو و با استلام حجر الأسود رضايت خود را به قسمت الهى و خضوع در مقابل عزّتش را اظهار كن. و در آن هنگامى كه براى خدا حافظى طواف مىكنى ما سواى او را رها كن. و چون به صفا مىايستى روح خود را براى ديدار او در روز موعود صفا ده و چون به مروه قرار گرفتى اوصاف خود را در ديدگاه خدا از هر زشتى پاكيزه كن.
و چون اعمالت به پايان رسيد بر شرطى كه با خدا بستى تا قيامت پايدار بمان و به عهدى كه با او بستى وفا كن و بدان كه خدا حج را واجب كرده و آن را از ميان همه طاعات به خودش نسبت داده مىفرمايد: «وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ الَيْهِ سَبِيلا 3: 97»[2] و نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم سننى در خلال مناسك آن با ترتيبى كه هست تشريع كرده همه براى اين است تا به مسلمانان در درك مرگ و قبر و بعث و قيامت كمك كنند و صاحبان عقل و پند پذيران قبل از ورود به صحنه محشر با مشاهده مناسك حج از اول تا آخر چگونگى دخول اهل بهشت را به بهشت و دخول اهل نار را به جهنم مشاهده كنند«».
__________________________________________________
[1] هروله نوعى راه رفتن است كه از دويدن آرامتر و از راه رفتن ساده تندتر است و تقريبا به صورت قدم آهسته ارتش است، اين نوع راه رفتن در بعضى از قسمتهاى مراسم حج واجب است.
[2] و براى خداست بر عهده كسانى كه بتوانند، حج خانه كعبه را بجاى آورند. (سوره آل عمران، 97).
|