|
ترجمهاخلاق ص : 103
باب هفتم آداب دعا
«همانطور كه تلاوت قرآن سخن گفتن خدا با بندگان است دعا كردن سخن گفتن بندگان با معبود يكتاست و اين همان چيزى است كه به دعا ارزش مىدهد و حال دعا را از تمام حالات برتر مىكند، مخصوصا اگر دعاهايى باشد كه از لبهاى گهربار معصومين عليهم السّلام صادر شده باشند كه رهبر كبير انقلاب اسلامى، امام راحل قدّس سرّه آنها را قرآن صاعد ناميد».
معلوم است كه چنين حالتى داراى آدابى است.
مهمترين مسأله در آداب دعا توجه قلب است «به مبدأ اعلى چه اگر روى قلبت به سوى خدا نباشد دعايت سزاوار استجابت نيست بلكه جا دارد كه توجهى به تو نشود، همانطور كه در زندگى دنيا» اگر كسى به سوى تو رو نكند سزاوار نيست كه تو متوجه او باشى مثلا چون با كسى مواجه شوى كه بدانى از صحبت كردن با تو غافل است و از ماندن در كنار تو روى بر مىگرداند سزد كه از صحبت كردن با او روى بگردانى و جوابش نگويى.
امام صادق عليه السّلام مىفرمايد: هر كس مىخواهد منزلت خود را نزد خدا بداند، منزلت خدا را نزد خود بنگرد زيرا خداى تعالى همان منزلتى را نزد خود به بنده مىدهد كه بندهاش آن را در نزد
ترجمهاخلاق ص : 104
خود به خدا داده است [1].
و على عليه السّلام مىفرمايد: خدا به دعاى شخص غافل توجه نمىكند [2].
يكى ديگر از آداب دعا اين است كه انسان حاجت خود را ذكر كند.
و ديگر اينكه بصورت عمومى دعا كند و در حال دعا گريان باشد، و قبل از آنكه از خدا چيزى بخواهد به گناهانش اعتراف كند و قبل از آنكه حاجتى برايش پيش آيد به دعا روى آرد و در نيازها و خواستههايش جز بر خدا اعتماد نكند و دعا را به صورت نغمههاى موسيقى نخواند.
امام صادق عليه السّلام مىفرمايد: آداب دعا را مراعات كن و توجه كن كه چه كسى را مىخوانى و چگونه مىخوانى و براى چه مىخوانى و عظمت و كبرياء خدا را تصديق كن و يقين داشته باش كه بر آنچه در درون تو مىگذرد و آنچه از حق و باطل در ضمير تو نهفته است آگاه است و راههاى نجات و هلاكتت را بشناس مبادا كه چيزى را از خدا بخواهى كه مىپندارى مايه نجات توست در حالى كه باعث هلاكت و نابوديت مىشود. زيرا خداى تعالى مىفرمايد:وَ يَدْعُ الْإنْسانُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالْخَيْرِ وَ كانَ الْانْسانُ عَجُولا 17: 11»[3].
پس تفكر كن چه مىخواهى و براى چه مىخواهى.
و دعا اين است كه تمام وجودت اجابت پروردگار باشد، دلت در راه ديدن او آب شود و اختيار از كف دهى و به طور كلى ظاهر و باطن امور را به خدا تسليم كنى.
پس اگر شرائط دعا را به جا نياوردى انتظار اجابت نداشته باش زيرا خدا به اندرون ما و پنهانىترين اشياء آگاه است چه بسا خدا را به چيزى خواندهاى كه او خلافش را در تو مىداند.
بدان كه اگر خدا به ما دستور دعا كردن نداده بود و ما مخلصانه دعا مىكرديم با رحمت خود دعاى ما را مستجاب مىكرد آيا مىتوان گفت اكنون كه اجابت دعا را براى كسانى كه با شرايط، دعا مىكنند ضمانت كرده اجابت نمىكند.
سپس حضرت چنين اضافه مىكند اگر اين شرايطى را كه برايت گفتم فراهم كردى و مخلصانه دعا خواندى، مژده مىدهم تو را به يكى از اين سه هديه:
1 - يا بزودى آنچه را خواستى به تو مىدهد.
2 - و يا براى آخرت تو بيشتر از آنچه خواستى ذخيره مىكند.
__________________________________________________
[1]من اراد أن ينظر منزلته عند اللّه فلينظر منزلة اللّه عنده فانّ اللّه ينزّل العبد مثل ما ينزّل العبد اللّه من نفسه.
[2]لا يقبل اللّه دعاء لاه.
[3] انسان در درخواست نيكىها شر طلب مىكند و انسان بسيار عجول است. (سوره اسرا، آيه 11).
ترجمهاخلاق ص : 105
3 - و يا بلائى را از تو بر مىگرداند كه اگر مىرسيد تو را هلاك مىكرد«».
از امام صادق عليه السّلام روايت شده كه وقتى آيه: «امَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ اذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ 27: 62»[1] را تلاوت فرمود.
از حضرت سؤال شد چرا ما دعا مىكنيم و دعايمان مستجاب نمىشود حضرت فرمود: چون شما كسى را مىخوانيد كه او را نمىشناسيد و چيزى مىخواهيد كه آن را درك نمىكنيد.
__________________________________________________
[1] آيا آن كيست كه چون افراد بيچاره او را بخوانند جوابشان گويد و از آنان رفع گفتارى كند. (سوره نمل، آيه 62).
|