|
فصل هشتم استحمام
أمير المؤمنين عليه السّلام فرمود: بهترين خانهها حمام است كه در آن انسان به ياد آتش جهنم مىافتد
__________________________________________________
[1] در حديث قدسى است كه چون موسى عليه السّلام از خدا پرسيد در كجا بيشتر مىتوان تو را يافت؟ فرمود:انّى عند القلوب المنكسرة و القبور المندرسة
يعنى من در دلهاى شكسته و نزد قبرهاى كهنهام، منظور اين است كه دعا با دل شكسته و در قبرستان بيشتر اجابت مىشود.
ترجمهاخلاق ص : 61
و چرك بدن زائل مىشود [1]. بنا به قولى اين حديث بطور اشاره مىفهماند كه براى شخص عاقل زيبنده است كه هيچگاه و در هيچ لحظهاى از آخرت غافل نباشد، زيرا آخرت، عاقبت و اقامتگاه جاويد اوست در اين صورت است كه در هر چه مىبيند، آب، آتش يا هر چيز ديگر عبرت و موعظهاى نهفته است.
مثلا، چون تاريكى و ظلمت ببيند، ظلمت و تاريكى قبر را به ياد آورد. و هنگامى كه چيز خوبى ببيند، نعمتهاى بهشتى را به خاطر آورد، و اگر بشنود كه مسألهاى ردّ يا قبول مىشود لحظهاى را به خاطر آورد كه در محشر پس از حسابرسى او را مىپذيرند يا رد مىكنند. حمام شبيهترين اشياء به جهنّم است كه در پاينش آتش و بالايش قرين ظلمت است، بنابر اين شايسته است كه انسان از حرارتش به ياد حرارت آتش جهنم بيفتد، ساعتى خود را در آن زندانى كند و تحمل خود را در مقابل آتش جهنم بسنجد و به خدا پناه برد.
امام صادق عليه السّلام فرمود: هنگامى كه به خانه سوم وارد شدى بگو پناه مىبريم به خدا از آتش جهنم و از او تقاضاى بهشت داريم و همين جمله را تكرار كن تا از آن خانه آتشين خارج شوى [2].
__________________________________________________
[1]نعم البيت الحمام يذكر فيه النّار و يذهب بالدّرن.
[2]«نعوذ باللّه من النّار و نسأله الجنّة»
اين جمله قسمتى از حديث است كه مرحوم صدوق رحمه اللّه در كتاب فقيه از امام صادق عليه السّلام روايت كرده است، و تمام آن چنين است.
هنگامى كه به حمام وارد شدى چون لباس از تن مىكنى بگو:«اللّهم انزع عنّى ربقة النفاق و ثبتنى على الايمان»
يعنى: الهى نفاق را از من دور كن و بر ايمان ثابتم گردان، و چون به خانه اول وارد شدى بگو:«اللّهم انّى اعوذ بك من شرّ نفسي و استعيذ بك من اذاه»
يعنى خدايا از شر نفس و آزار او به تو پناه مىبرم. و چون به خانه دوم وارد شدى بگو:«اللّهم اذهب عنّى الرّجس النّجس و طهّر جسدى و قلبى»
يعنى خدايا پليدى و نجاست را از من دور كن و قلب و بدنم را پاك گردان و چون به خانه سوم داخل شدى بگو:«نعوذ باللّه من النّار و نسأله الجنّة»
يعنى از آتش به خدا پناه مىبريم و از او بهشت مسألت داريم چون لباست را پوشيدى بگو:«اللّهم البسنى التّقوى و جنّبنى الرّدى»
خدايا مرا با تقوى بپوشان و از سقوط نجات ده. از اين حديث و امثال آن استفاده مىشود كه ساختمان حمام در آن زمان داراى چهار قسمت بوده است كه از قسمت اول به منظور تعويض البسه و از قسمت دوم به منظور تنظيف بدن از زوائد استفاده مىشده، در قسمت سوم كار اصلى استحمام يعنى دور كردن چرك و نظافت عمومى بدن و در قسمت چهارم آب كشى نهايى بدن انجام مىشده است.
|