فصل دوم مراقبت
براى بنده سزاوار است كه هنگام عمل با ديدهاى بيدار از نفس خويش مراقبت كند زيرا نفس اگر رها شود طغيان كرده خود و ديگران را فاسد مىكند. و سپس در هر حركت و سكونى خدا را نيز مراقبت كند بدين معنى كه بداند خدا بر او مطلع است، ضمير او را مىداند و از درونش با خبر است. اعمال بندگانش را مراقبت مىكند و نگاهبان همه نفوس با تمام آثار و افعال آنهاست. و بداند كه راز قلب در نزد خدا مكشوف است آنچنان كه ظاهر بدن براى مردم، بلكه روشنتر.
قرآن كريم مىفرمايد:ا لَمْ يَعْلَم بِانَّ اللَّهَ يَرى 96: 14[2] و مىفرمايد:انَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبا 4: 1[3] و نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مىفرمايد: نيكى آن است كه خدا را چنان عبادت كنى كه گوئى او را مىبينى، چه اينكه اگر تو او را نمىبينى او تو را مىبيند [4] و در حديث قدسى است: فقط كسانى در بهشت ساكن مىشوند، كه چون تصميم به گناه مىگيرند عظمت مرا به ياد آورده مرا مراقبت مىكنند و آنان كه كمرهايشان از ترس من خم شده. قسم به عزت و جلالم من تصميم به عذاب اهل زمين مىگيرم ولى چون به كسانى كه از خوف من رنج گرسنگى و تشنگى را بر خود هموار كردهاند مىنگرم، از عذابشان منصرف مىشوم و در حكايت است كه زليخا چون با يوسف خلوت كرد پارچهاى بر روى بت خويش افكند، يوسف عليه السّلام فرمود: چرا تو از يك جسم بىجان حيا مىكنى ولى من از مراقبت خداى جبّار حيا نكنم.
مراقبت حاصل شناخت خداست، علم به اينكه خدا از ضمير و درون ما آگاه است. و همه چيز در معرض ديد نافذ و حيطه شنوائى اوست كسانى كه در اين معرفت به حدّ يقين نائل آيند بر دو دستهاند «مقربين و پرهيزگاران».
__________________________________________________
[1]فانّى اوصيك اذا أنت هممت بامر فتدبّر عاقبته فان يك رشدا فامضه و ان يك غيّا فانته عنه.
[2] آيا (انسان) نمىداند كه خدا مىبيند. (سوره علق، آيه 14)
[3] همانا خداوند مراقب شماست. (سوره نساء، آيه 1)
[4]الاحسان ان تعبد اللّه كانّك تراه فان لم تكن تراه فانّه يراك.
|