فصل چهارم ثمرات زهد
يكى از ثمرات زهد سخاوت است، همانطور كه از ثمرات رغبت به دنيا بخل است. «در مقام زهد» اگر مال از دست انسان رفت قناعت شايسته، و اگر بدست آمد سخاوت و بخشش به اهلش و احسان به ديگران سزاوار است.
سخاوت از اخلاق انبياء و اصول نجابت، و سخاوتمند دوست خداست. نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مىفرمايد: سخاوت درختى از درختان بهشت است كه شاخههايش به زمين خم شده، هر كس شاخهاى از آن را بگيرد همان شاخه او را به بهشت رهنمون مىشود [1].
و فرمود: جبرئيل گفت: خداى تعالى مىفرمايد: اين (اسلام) دينى است كه براى خود پسنديدم، و چيزى جز سخاوت و حسن خلق با آن سازگار نيست پس تا مىتوانيد دين را به وسيله اين دو محترم داريد [2].
و مىفرمايد: از جمله موجبات مغفرت بذل طعام، افشاء سلام و حسن كلام است [3].
و مىفرمايد: از گناه شخص سخاوتمند دست برداريد كه خدا دست او را گرفته هر گاه بلغزد خدا حفظش مىكند [4].
__________________________________________________
[1]السّخاء شجرة من شجرة الجنّة اغصانها متدلّية على الارض، فمن اخذ منها غصنا قاده ذلك الغصن إلى الجنّة.
[2]انّ هذا دين ارتضيته لنفسى و لن يصلحه الا السّخاء و حسن الخلق فاكرموه بهما ما استطعتم.
[3]انّ من موجبات المغفرة بذل الطّعام و افشاء السّلام و حسن الكلام.
[4]تجافوا عن ذنب السّخىّ فانّ اللّه اخذ بيده كلّما عثر اقاله.
ترجمهاخلاق ص : 404
و مىفرمايد: غذاى شخص سخىّ درمان است، و غذاى شخص بخيل درد است [1].
و مىفرمايد: سخاوتمند به خدا نزديك است، به مردم نزديك است، به بهشت نزديك است و از آتش دور. بخيل از خدا دور است، از مردم دور است، از بهشت دور است و به آتش نزديك. و جاهل سخى از عابد بخيل نزد خدا محبوبتر است، و بدترين دردها بخل است [2].
رفيعترين درجات سخاوت ايثار است، ايثار آن است كه مال را در عين احتياج ببخشى.
خداى تعالى در مدح ايثارگران مىفرمايد: «وَ يُؤْثِرُونَ عَلى انْفُسِهِمْ وَ لَوْ كان بِهِمْ خَصَاصَةً 59: 9»[3].
و مىفرمايد:وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكِينا وَ يَتِيمًا وَ اسِيرا 76: 8[4].
و نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم هر كس ميل به شهوتى پيدا كند ولى شهوت خويش را رد كند و خدا را بر نفس خويش ترجيح دهد آمرزيده مىشود [5].
|