فصل چهارم ثمرات زهد
يكى از ثمرات زهد سخاوت است، همانطور كه از ثمرات رغبت به دنيا بخل است. «در مقام زهد» اگر مال از دست انسان رفت قناعت شايسته، و اگر بدست آمد سخاوت و بخشش به اهلش و احسان به ديگران سزاوار است.
سخاوت از اخلاق انبياء و اصول نجابت، و سخاوتمند دوست خداست. نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مى‏فرمايد: سخاوت درختى از درختان بهشت است كه شاخه‏هايش به زمين خم شده، هر كس شاخه‏اى از آن را بگيرد همان شاخه او را به بهشت رهنمون مى‏شود [1].
و فرمود: جبرئيل گفت: خداى تعالى مى‏فرمايد: اين (اسلام) دينى است كه براى خود پسنديدم، و چيزى جز سخاوت و حسن خلق با آن سازگار نيست پس تا مى‏توانيد دين را به وسيله اين دو محترم داريد [2].
و مى‏فرمايد: از جمله موجبات مغفرت بذل طعام، افشاء سلام و حسن كلام است [3].
و مى‏فرمايد: از گناه شخص سخاوتمند دست برداريد كه خدا دست او را گرفته هر گاه بلغزد خدا حفظش مى‏كند [4].
__________________________________________________
[1]السّخاء شجرة من شجرة الجنّة اغصانها متدلّية على الارض، فمن اخذ منها غصنا قاده ذلك الغصن إلى الجنّة.

[2]انّ هذا دين ارتضيته لنفسى و لن يصلحه الا السّخاء و حسن الخلق فاكرموه بهما ما استطعتم.

[3]انّ من موجبات المغفرة بذل الطّعام و افشاء السّلام و حسن الكلام.

[4]تجافوا عن ذنب السّخىّ فانّ اللّه اخذ بيده كلّما عثر اقاله.

ترجمه‏اخلاق ص : 404
و مى‏فرمايد: غذاى شخص سخىّ درمان است، و غذاى شخص بخيل درد است [1].
و مى‏فرمايد: سخاوتمند به خدا نزديك است، به مردم نزديك است، به بهشت نزديك است و از آتش دور. بخيل از خدا دور است، از مردم دور است، از بهشت دور است و به آتش نزديك. و جاهل سخى از عابد بخيل نزد خدا محبوب‏تر است، و بدترين دردها بخل است [2].
رفيع‏ترين درجات سخاوت ايثار است، ايثار آن است كه مال را در عين احتياج ببخشى.
خداى تعالى در مدح ايثارگران مى‏فرمايد: «وَ يُؤْثِرُونَ عَلى‏ انْفُسِهِمْ وَ لَوْ كان بِهِمْ خَصَاصَةً 59: 9»[3].
و مى‏فرمايد:وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكِينا وَ يَتِيمًا وَ اسِيرا 76: 8[4].
و نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم هر كس ميل به شهوتى پيدا كند ولى شهوت خويش را رد كند و خدا را بر نفس خويش ترجيح دهد آمرزيده مى‏شود [5].