فصل پنجم فضيلت خوف، سبب خوف، تشويق به خوف
قرآن كريم مىفرمايد:انَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ 35: 28[1].
__________________________________________________
[1] تنها بندگان دانشمند از خدا مىترسند. (سوره فاطر، آيه 28).
ترجمهاخلاق ص : 389
و مىفرمايد:رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِكَ لِمَنْ خَشِىَ رَبَّهُ 5: 119[1].
و مىفرمايد:وَ خافُونِ انْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ 3: 175[2].
و مىفرمايد:سَيَذَّكَّرُ مَنْ يَخْشَى 87: 10[3].
و مىفرمايد:فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلا وَ لْيَبْكُوا كَثِيرا 9: 82[4].
نبى گرامى اسلام صلى اللّه عليه و آله و سلّم مىفرمايد: هيچ بندهاى نيست كه قطرهاى اشك از ترس خدا از چشمش خارج شود و بر گونهاش بغلطد - اگر چه به اندازه سر پشهاى باشد - مگر آنكه خدا صورتش را بر آتش حرام كند [5].
و فرمود: چون قلب مؤمن از ترس خدا بلرزد، خطايا از آن مىريزد همانطور كه برگ از درخت [6].
و مىفرمايد كسى كه از ترس خدا گريه كند داخل آتش نمىشود تا شير به پستان برگردد [7].
امام صادق عليه السّلام به اسحاق بن عمار فرمود:
اى اسحق چنان از خدا بترس مثل اينكه او را مىبينى زيرا اگر تو او را نمىبينى او تو را مىبيند. و اگر گمان كنى كه او تو را نمىبيند كافر شدهاى و اگر مىدانى كه تو را مىبيند و در مقابلش معصيت مىكنى، او را ناظر بى اهميتى انگاشتهاى [8].
و مىفرمايد: هر كس از خدا بترسد همه چيز از او مىترسد، و هر كس از خدا نترسد خدا او را از همه چيز مىترساند [9].
و فرمود: هر كس خدا را بشناسد از او مىترسد و كسى كه از خدا بترسد نفسش در رها كردن دنيا سخاوتمند مىشود [10].
__________________________________________________
[1] خدا از آنها راضى است و آنها از خدا راضيند و اين بهشت مخصوص كسى است كه از پروردگارش بترسد. (سوره بينه، آيه 8)
[2] و از من بترسيد اگر مؤمن هستيد. (سوره آل عمران، آيه 175)
[3] البته كسى كه خدا ترس باشد پند مىگيرد. (سوره اعلى، آيه 10)
[4] بايد كم بخندند و بسيار گريه كنند. (سوره توبه، آيه 82)
[5]ما من عبد تخرج من عينيه دمعة و ان كانت مثل رأس الذّباب من خشية اللّه ثمّ تصيب شيئا من حرّ وجهه الاحرّمه اللّه على النّار.
[6]اذا اقشعرّ قلب المؤمن من خشية اللّه تحاتت عنه خطاياه كما يتحات من الشّجرة ورقها.
[7]لا يلج النّار احد بكى من خشية اللّه حتّى يعود اللّبن في الضّرع. پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم در اين كلام نورانى با اسلوبى شيوا كه در اصطلاح، تعليق به محال ناميده مىشود مىفرمايد چنين كسى وارد جهنم نمىشود، چون شير به پستان بر نمىگردد چنانكه قرآن عظيم مىفرمايد... حتى يلج الجمل في سمّ الخياط.
[8]يا اسحاق خف اللّه كانّك تراه و ان كنت لا تراه فانّه يراك و ان كنت ترى انّه لا يراك فقد كفرت و ان كنت تعلم انّه يراك ثمّ برزت له بالمعصية فقد جعلته من أهون النّاظرين إليك.
[9]من خاف اللّه خاف منه كلّ شيء و من لم يخف اللّه اخافه اللّه من كلّ شيء.
[10]من عرف اللّه خاف اللّه و من خاف اللّه سخت نفسه عن الدّنيا.
ترجمهاخلاق ص : 390
و مىفرمايد: شدت خوف از خدا جزء عبادت است كه خداى تعالى مىفرمايد: «فقط بندگان دانشمند از خدا مىترسند» و مىفرمايد: «از مردم نترسيد و از من بترسيد» و مىفرمايد: «هر كس پرواى خدا پيشه كند خدا براى او راه خروجى قرار مىدهد» [1].
و آن حضرت مىفرمايد: كسى كه خائف و هراسان است حبّ جاه و شهرت در قلبش نيست [2].
و مىفرمايد: مؤمن بين دو ترس قرار دارد، اول گناهى كه گذشته و نمىداند خدا در باره آن چه كرده، دوم عمرى كه مانده و نمىداند در آن چه مهالكى كسب مىكند. پس او شبى را به صبح نمىآورد مگر با خوف و جز خوف چيزى او را اصلاح نمىكند [3].
و مىفرمايد: مؤمن، مؤمن نيست مگر خائف و اميدوار باشند، و خائف و اميدوار حقيقى نيست مگر عمل كند براى آنچه از آن مىترسد، و به آن اميدوار است [4].
|