مرتبه پست
مرتبه پست رضا آن است كه درد احساس مىشود، ولى با توجه به ثوابى كه خداوند در مقابل آن آماده كرده، عقل انسان نه تنها راضى، بلكه مايل و خواستار آن است، اگر چه طبعش آن را
ترجمهاخلاق ص : 370
نمىپسندد.
نظير اين مرتبه در عالم ماده كسى است كه از جراح تقاضا مىكند رگ بدنش را سوراخ كند، يا از حجّام مىخواهد برايش حجامت كند، يا از طبيب تقاضاى داروى تلخ مىنمايد. اين شخص درد حجامت و رگ زدن را احساس مىكند ولى به آن راضى است، و منّت دكتر را نيز به گردن مىگيرد، چون مىداند تندرستى را در پى دارد.
در حكايت است كه زنى پايش لغزيد، و ناخنش شكست، و خون از آن جارى شد. با اين حال، او شروع به خنديدن كرد.
به او گفتند: آيا ناخنت درد نگرفت؟ گفت: لذت پاداش درد را از يادم برد.
و در روايت است كه اهل مصر در زمان يوسف عليه السّلام هرگاه گرسنه مىشدند به صورت او نگاه مىكردند، جمال يوسف رنج گرسنگى را از يادشان مىبرد.
و بالاتر از اين قرآن عظيم مىفرمايد: زنان اشراف مصر چنان به جمال يوسف عليه السّلام مشغول شده بودند، كه دستهاى خويش را بريدند ولى احساس نكردند.
«ممكن است كسى بگويد: اگر هر چه در عالم رخ مىدهد قضاى الهى است و بايد به آن راضى بود، پس دعا كردن و مخالفت با منكرات با مقام رضا منافات دارند و بايد از اين دو، اجتناب كرد».
«جواب اين سؤال اين است كه» دعا با رضا هيچ مغايرتى ندارد زيرا دعا يك عبادت است كه خداوند تعالى تشريع نموده، و كسى را كه دعا نكند مستكبر شمرده و او را مستحق عذاب دانسته است.
و فرموده:ادْعُونى اسْتَجِبْ لَكُمْ انَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُون عَنْ عِبادَتى سَيَدْخُلُون جَهَنَّمَ داخِرِينَ 40: 60[1].
همين طور ما موظفيم با معاصى مخالفت كنيم، و آنها را نپسنديم.
در روايت است كه: هر كس منكرى را ببيند و به آن راضى باشد مثل اين است كه آن را انجام داده.
و در روايت ديگرى است: اگر كسى در مشرق كشته شود، و ديگرى در مغرب به قتل او
__________________________________________________
[1] (پروردگار شما فرموده است:) مرا بخوانيد تا دعاى شما را اجابت كنم و آنان كه از عبادت من تكبر و سركشى مىكنند با ذلت و خوارى به جهنم وارد مىشوند. (سوره غافر، آيه 60) نكته جالب در اين آيه كريمه اينكه دعا را عبادت ناميده است.
ترجمهاخلاق ص : 371
راضى باشد، در قتل او شريك است [1].
|