مرتبه پست‏
مرتبه پست رضا آن است كه درد احساس مى‏شود، ولى با توجه به ثوابى كه خداوند در مقابل آن آماده كرده، عقل انسان نه تنها راضى، بلكه مايل و خواستار آن است، اگر چه طبعش آن را
ترجمه‏اخلاق ص : 370
نمى‏پسندد.
نظير اين مرتبه در عالم ماده كسى است كه از جراح تقاضا مى‏كند رگ بدنش را سوراخ كند، يا از حجّام مى‏خواهد برايش حجامت كند، يا از طبيب تقاضاى داروى تلخ مى‏نمايد. اين شخص درد حجامت و رگ زدن را احساس مى‏كند ولى به آن راضى است، و منّت دكتر را نيز به گردن مى‏گيرد، چون مى‏داند تندرستى را در پى دارد.
در حكايت است كه زنى پايش لغزيد، و ناخنش شكست، و خون از آن جارى شد. با اين حال، او شروع به خنديدن كرد.
به او گفتند: آيا ناخنت درد نگرفت؟ گفت: لذت پاداش درد را از يادم برد.
و در روايت است كه اهل مصر در زمان يوسف عليه السّلام هرگاه گرسنه مى‏شدند به صورت او نگاه مى‏كردند، جمال يوسف رنج گرسنگى را از يادشان مى‏برد.
و بالاتر از اين قرآن عظيم مى‏فرمايد: زنان اشراف مصر چنان به جمال يوسف عليه السّلام مشغول شده بودند، كه دستهاى خويش را بريدند ولى احساس نكردند.
«ممكن است كسى بگويد: اگر هر چه در عالم رخ مى‏دهد قضاى الهى است و بايد به آن راضى بود، پس دعا كردن و مخالفت با منكرات با مقام رضا منافات دارند و بايد از اين دو، اجتناب كرد».
«جواب اين سؤال اين است كه» دعا با رضا هيچ مغايرتى ندارد زيرا دعا يك عبادت است كه خداوند تعالى تشريع نموده، و كسى را كه دعا نكند مستكبر شمرده و او را مستحق عذاب دانسته است.
و فرموده:ادْعُونى اسْتَجِبْ لَكُمْ انَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُون عَنْ عِبادَتى سَيَدْخُلُون جَهَنَّمَ داخِرِينَ 40: 60[1].
همين طور ما موظفيم با معاصى مخالفت كنيم، و آنها را نپسنديم.
در روايت است كه: هر كس منكرى را ببيند و به آن راضى باشد مثل اين است كه آن را انجام داده.
و در روايت ديگرى است: اگر كسى در مشرق كشته شود، و ديگرى در مغرب به قتل او
__________________________________________________
[1] (پروردگار شما فرموده است:) مرا بخوانيد تا دعاى شما را اجابت كنم و آنان كه از عبادت من تكبر و سركشى مى‏كنند با ذلت و خوارى به جهنم وارد مى‏شوند. (سوره غافر، آيه 60) نكته جالب در اين آيه كريمه اينكه دعا را عبادت ناميده است.
ترجمه‏اخلاق ص : 371
راضى باشد، در قتل او شريك است [1].