|
خروج از زمره صابرين
خروج انسان از مقام صابرين به جزع و فزع، گريبان دريدن، به صورت زدن و شكايت كردن زياد است. اينها امورى هستند كه در حيطه اختيار انسان قرار دارند، پس سزاوار است كه از همه آنها اجتناب، و از قضاى الهى اظهار رضايت كند. البته نه به اين معنى كه ذاتا مصيبت را دوست داشته باشد، زيرا خوش نداشتن مصيبت امرى غير اختيارى است، و با اين صفت كسى از زمره صابرين خارج نمىشود. همانطور كه ناراحتى درونى و گريستن خارج از اختيارند و كسى را از مقام پائين نمىآورند.
به همين خاطر است كه وقتى إبراهيم فرزند پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم از دنيا رفت، اشك از چشمان حضرت سرازير شد. و وقتى به او گفتند: آيا تو ما را از اين كار منع نكردى؟ فرمود: اين رحم است، خدا فقط به بندگانى رحم مىكند كه خود رحم داشته باشند [2].
و فرمود: چشم اشك مىريزد، و قلب محزون مىشود، ولى چيزى كه پروردگار را به خشم آورد نمىگوئيم [3].
چنين كسى از مقام رضا خارج نشده زيرا به مصائب راضى است اگر چه از آنها ناراحت باشد مثل كسى كه رگ مىزند يا حجامت مىكند، او راضى است اگر چه لا محاله احساس درد مىكند.
آرى كمال صبر آن است كه انسان فقر و مرض و ساير مصائب را كتمان كند.
امام باقر عليه السّلام مىفرمايد: حضرت رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: خداى تعالى مىفرمايد:
__________________________________________________
[1]الصّبر صبران صبر على البلاء حسن جميل و افضل الصّبرين الورع عن محارم اللّه.
[2]انّ هذا رحمة و انّما يرحم اللّه من عباده الرّحماء.
[3]تدمع العين و يحزن القلب و لا نقول ما يسخط الرّب.
ترجمهاخلاق ص : 365
هر كس مريض شود، و از مرضش به عيادت كنندگان شكايت نكند، به جاى گوشت بدنش گوشتى بهتر، و به جاى خونش خونى بهتر به او مىدهم. اگر او را عافيت دهم در حالى عافيت مىدهم كه گناهى بر او نباشد، و اگر جان او را بگيرم، او را به سوى رحمتم مىبرم [1].
در تفسير اين حديث گفتهاند منظور از گوشت و خون بهتر، گوشت و پوست و خونى است كه با آن گناه نكرده باشد.
و منظور از شكايت آن است كه بگويد: به مرضى مبتلا شدهام كه تا به حال كسى مبتلا نشده، و مصيبتى ديدهام كه تا به حال كسى نديده است.
حضرت مىفرمايد: شكايت اين نيست كه بگوئى ديشب نخوابيدم، يا بگوئى امروز تب داشتم.
از امام باقر در باره صبر جميل سؤال شد فرمود: صبر جميل صبرى است كه در آن شكايت نباشد. اما شكايت كردن به خدا اشكال ندارد، چنانچه حضرت يعقوب عرض كرد: از حزن و اندوهم فقط به خدا شكايت مىكنم [2].
|