قسم دوم عبارت از امورى است كه هجوم و ورودش در اختيار انسان نيست، ولى دفع آنها در اختيار اوست.
مثل اينكه انسان توسط قول يا فعلى مورد آزار قرار مىگيرد، يا كسى در مورد جان يا مال او جنايتى مرتكب مىشود.
صبر در مقابل اين امور به اين است كه انسان از تلافى و انتقام خوددارى كند.
لذا قرآن عظيم مىفرمايد:وَ لَنَصْبِرَنَّ عَلى ما آذَيْتُمُونا 14: 12[4].
و مىفرمايد:وَ دَعْ اذاهُمْ وَ تَوَكِّلْ عَلَى اللَّهِ 33: 48[5].
و مىفرمايد:فَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْرا جَمِيلا 73: 10[6].
و مىفرمايد:وَ لَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ اوتُوا الكِتابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ مِنَ الَّذِينَ اشْرَكُوا اذىً كَثِيرا وَ انْ 3: 186
__________________________________________________
[1] مگر كسانى كه صبر پيشه كردند و عمل صالح انجام دادند. (سوره هود، آيه 11)
[2] اعمال خويش را باطل نكنيد. (سوره محمد، آيه 33)
[3] (اى مؤمنين) صدقات خويش را با منت نهادن و آزار رسانيدن باطل نكنيد. (سوره بقره، آيه 264)
[4] (پيامبران فرمودند): ما قطعا بر آزارهاى شما صبر مىكنيم. (سوره إبراهيم، آيه 12)
[5] (اى پيامبر از كفار و منافقين اطاعت نكن) و از آزارشان در گذر و بر خدا توكل كن. (سوره احزاب، آيه 48)
[6] (اى پيامبر) بر طعن و ياوه گوئى كافران صبر كن و به طرزى نيكو از آنان دورى گزين. (سوره مزمل، آيه 10).
ترجمهاخلاق ص : 363
تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا فَانَّ ذلِكَ مِنْ عَزْمِ الامُورِ 3: 186[1].
و نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مىفرمايد: با كسانى كه با تو قطع رابطه كردند رابطه برقرار كن، و به كسانى كه محرومت كردند عطا كن، و كسانى را كه به تو ظلم كردند ببخش [2].
|