|
دو شرط براى توبه
1 - براى تدارك و تلافى گناهان ترك آنها در آينده كافى نيست بلكه بايد آثارى را كه از آنها در قلب نقش بسته با نور طاعات محو كرد.
نبىّ اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مىفرمايد: بعد از كار زشت كار نيكو انجام ده تا آن را محو كند [1].
سزاوار است حسنهاى كه براى محو سيئه انجام مىشود مناسب آن سيئه مىباشد مثلا شنيدن لغويات را با شنيدن قرآن و حضور در مجالس ذكر خدا و انبياء و اولياء، و نشستن در مسجد با حال جنابت را بوسيله عبادت در آن محو مىكند. البته مناسبت، شرط توبه نيست اگر چه سزاوار و پسنديده است.
در روايت است كه مردى به حضرت رسول عرض كرد: من با زنى سر و كار داشتم، و از او هر لذتى بردم جز مباشرت حكم خدا را در موردش صادر كن.
حضرت فرمود آيا با ما نماز نخواندهاى؟ عرض كرد: چرا خواندهام.
فرمود: نيكىها بدىها را محو مىكنند.
2 - سزاوار است توبه با انجام و ارتكاب گناه فاصله زمانى نداشته باشد. يعنى تا گناهى از انسان صادر شد، قبل از آنكه پليدى گناه در قلبش متراكم شود، و محو آن غير ممكن گردد، پشيمان شده و آثارش را محو كند.
قرآن عظيم مىفرمايد:انَّمَا التَّوبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجهالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرِيبٍ 4: 17[2].
__________________________________________________
[1]اتّبع السّيّئة بالحسنة تمحها.
[2] خداوند فقط توبه كسانى را مىپذيرد كه از روى نادانى عمل زشتى مرتكب شده و فورى توبه مىكنند. (سوره نساء، آيه 17).
ترجمهاخلاق ص : 338
وَ لَيْسَتِ التَّوبَةُ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السيِّئاتِ حَتّى اذا حَضَرَ احَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ انّى تُبْتُ الانَ 4: 18[1].
امام صادق عليه السّلام در تفسير اين آيه مىفرمايد: منظور اين است كه شخص چنان به مرگ مشرف شود كه آخرت را عيانا ببيند، زيرا قبل از رسيدن به اين مرحله توبه پذيرفته مىشود.
نبى اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم مىفرمايد: كسى كه فورى توبه نكند و توبه را به تأخير اندازد بين دو خطر بزرگ گرفتار است، اول: اينكه ظلمت معاصى بر قلبش متراكم شود، و چون لايه زنگ بر آهن روى قلب را بگيرد و محو شدنش محال شود. دوم اينكه مرگ يا مرضى او را در گيرد، و به او فرصت ندهد كه به محو گناه مشغول شود.
لذا در حديث وارد است كه بيشتر صيحههاى اهل آتش تسويف است [2].
|