|
راه نجات از مضرّات ثروت
كسى كه مىخواهد از آشوب ثروت در امان باشد بايد امورى چند را مراعات كند:
1 - مقصود و هدف از مال را بداند و بداند مال براى چه خلق شده و چرا انسان به مال محتاج است. تا بيش از قدر حاجت كسب نكند و به حفظ آن همّت نگمارد.
2 - در كسب مال مواظب باشد تا از حرام و اموال مشتبهى كه معمولا به حرام نزديكترند و از مكروهاتى كه با جوانمردى و مروت منافات دارند اجتناب كند.
3 - در خرج كردن مال دقت كند كه حد وسط را مراعات كند تا دچار اسراف و تبذير يا بخل نشود.
خداى تعالى مىفرمايد:وَ الَّذِينَ اذا انْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُروا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواما 25: 67[1].
4 - آنچه را از حلال كسب مىكند در موضع حقّش قرار دهد و در غير حقّ مصرف نكند چه اينكه گناه كسب نادرست با گناه مصرف نا حقّ مساوى است.
5 - اينكه در تمام مراحل از كسب و ترك و انفاق و امساك نيّت خود را اصلاح كند آنچه را كسب مىكند براى استعانت در راه خدا و آنچه را ترك مىكند به خاطر زهد و بىرغبتى به دنيا باشد.
در اين صورت وجود مال به او ضررى نمىزند.
أمير المؤمنين على عليه السّلام مىفرمايد: اگر كسى تمام ثروت زمين را جمع كند ولى از اين كار خدا را در نظر داشته باشد زاهد است و اگر از تمام ثروت دنيا صرف نظر كند ولى به خاطر خدا نباشد
__________________________________________________
[1] (بندگان خاص خدا)... و كسانى كه چون انفاق كنند اسراف نكرده بخل هم نورزند بلكه ميانهرو و معتدل باشند. (سوره فرقان، آيه 67).
ترجمهاخلاق ص : 307
زاهد نيست [1].
و مىفرمايد: زهد در دو كلمه قرآن خلاصه مىشود.
لِكَي لا تَأْسَوا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ 57: 23[2].
اگر كسى بر آنچه از دستش مىرود افسوس نخورد و با آنچه به دستش مىآيد مسرور نشود دو طرف زهد را مراعات كرده است.
__________________________________________________
[1]لو انّ رجلا اخذ جميع ما في الارض و اراد به وجه اللّه فهو زاهد و لو انّه ترك الجميع و لم يرد وجه اللّه فليس بزاهد.
[2] تا به خاطر آنچه از دست مىدهيد دل تنگ نباشيد و به خاطر آنچه بدست مىآوريد شادمان نشويد (سوره حديد، آيه 23).
|