|
درجات ركن اول (قصد ريا)
قصد ريا چهار درجه دارد اولين و شديدترين درجه، آن است كه انسان از انجام عبادت اصلا قصد ثواب نداشته باشد مثل كسى كه بين مردم نماز واجب يا مستحبّ مىخواند ولى اگر تنها باشد آن را ترك مىكند.
درجه دوم آن است كه اهمّ قصدش ريا و خودنمائى باشد و بطور تبعى و در حاشيه كمى هم به ثواب و پاداش الهى توجه داشته باشد.
درجه سوم اين است كه انتظار ثواب به همان اندازه در او ايجاد انگيزه مىكند كه قصد خودنمائى دخالت دارد به عبارت ديگر قصد ريا و نيّت ثواب به طور مساوى وجود داشته باشند به طورى كه اگر يكى از آنها نباشد شخص به عبادت بر انگيخته نمىشود.
و آخرين و ضعيفترين درجات قصد ريا آن است كه نيت خودنمائى نشاط بيشترى در او ايجاد مىكند و قصد ثوابش را تقويت مىكند به طورى كه اگر نبود باز هم عبادتش را انجام مىداد.
اين چهار مرتبه درجات و مراحل قصد ريا هستند كه همگى حرام و موجب بطلان اعمال مىشوند دليل اين مطلب آيات و رواياتى است كه در صدر بحث ذكر شد از قبيل حديث قدسى شريف:
من بىنيازترين بىنيازها از شركم.
و آيه شريفه:وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ ربّه احدا 18: 110«».
و كلام گهربار أمير المؤمنين عليه السّلام در توصيف رياكار: در خلوت كسل مىشود و در بين مردم به نشاط مىآيد [1].
__________________________________________________
[1]يكسل في الخلوة و ينشط عند النّاس.
|