|
سرمايه علمى سيّد
در بررسى شخصيت بزرگى چون سيد و سرمايه علمى او چارهاى نيست جز اين كه در مقابل اين شخصيت بزرگ سر تعظيم فرود آوريم و در مقابل اين معجزات و كرامات كه به صورت تأليف تبلور يافته دست قدر دانى بلند كنيم.
هنگامى كه انسان اين همه تأليفات را با عمر كوتاهى چون عمر سيد كه بيش از پنجاه و چهار بهار را سپرى نكرده، مىسنجد دچار حيرت مىشود و هنگامى حيرتش زياد مىشود كه بداند تمام اين آثار زاييده بحث و كوشش و فكر نافذ و نظريات صحيح او هستند.
شاگردش چنين نقل مىكند: در مجلسى، يكى از علما به سيد گفت: من درباره دو چيز از تو توضيح مىخواهم، اول اينكه زندگى ماديت از كجا تأمين مىشود و دوم اينكه چگونه مىتوانى به اين سرعت كتابهايت را تأليف كنى؟ مرحوم سيد در جوابش فرمود: امر معاش كه به عهده خداست، و اما درباره سرعت تصنيف بايد بگويم كه من حضرت سيد الشهداء عليه السلام را در خواب ديدم، ايشان به من فرمود بنويس و جمع آورى كن كه قلمت تا روز مرگت خشك نخواهد شد.
معروفترين علماى شيعه در كثرت تأليف، مرحوم علامه مجلسى رحمه اللّه است كه به حق مايه افتخار عالم تشيع است و به تعبير يكى از بزرگان «بحار الأنوار او يك كتاب نيست بلكه يك كتابخانه است» هنگامى كه تأليفات اين مرد بزرگ را شماره كردند دريافتند كه براى نوشتن اين كتابها بايستى علامه از روز ولادت تا روز وفات هر روز يك دفتر نوشته باشد.
در بررسى تأليفات سيد نيز به دست مىآيد كه نوشتجات او كمتر از آثار مرحوم علامه نيست و به همين جهت است كه مردم زمانش او را مجلسى دوم لقب دادند.
همانطور كه در بحث تأليفات سيد خواهيم ديد، تنوّع تأليفات او نشانگر اطلاعات وسيع و
ترجمهاخلاق ص : 20
قدرت علمى او در تمام رشتههاست.
علاوه بر اين مرحوم سيد از حافظهاى بىنظير و قوه ضبط قوى برخوردار بود، به طورى كه بسيار اتفاق مىافتاد كه به خاطر امتحان، متن روايتى را بدون ذكر سند براى او مىخواندند، و او سندش را ذكر مىكرد تا به معصومى كه گوينده او بود مىرسيد.
|